Урду жисмоний маданият факультети «Умумий жисмоний тарбия» кафедраси ўқитувчилари п ф. н. В рахимов, п ф. н. А шариповлар томонидан

Кичикёшдагибаскетболчиларбиланишлашуслубиятлари
11-12 ёшлилар. Буёшдагиболаларучунуларнингтанааъзолариватизимлариривожланишиданисбатанмўтадилликкузатилади. Буёшдамарказийасабтизимипластикеканлиги, юрак-томиртизимиқисқамуддатли, узоқдавометмайдигантезликзўриқишларигачидамлилиги, жисмонийсифатларниривожланишилозимдаражадаеканлигитуфайлиболалардазаруркўникмаларинишакллантиришучунқулайшароитмавжудбўлади.
Шуниесдатутишкеракки, буёшдаҳалискелетсуякларийетарлидаражадамустаҳкамбўлмайди, пайларегилувчанвачўзилувчанбўлади. Мушакларнисбатансустривожланган: йирикмушакларяхшироқривожланганвамайдамушакларкамривожланганбўлади. Бундайвазиятҳисобгаолинмаса (яънимашғулотларнотўғриташкилетилсавамашқларнотўғританланса), кўкракқафасиваумуртқапағонасишаклиниўзгаришигаучраши, гавдарасолигибузилишимумкин.
Буёшданўпкаҳалийетарлидаражадаривожланмаганлигисабаблинафасолишаппаратинингфунксионалимкониятларичекланганбўлади. Юкланишкучайибборгансаритомируришиванафасолишанчатезлашибкетиб, аста-секинликбиланаслигақайтади. Буёшдагиболаларнингфунксионалимкониятларичекланганбўлади.
Машғулотлардаҳартамонламажисмонийтайёргарликкаалоҳидаеътиборберилади. Шумақсаддахилма-хилвоситаларданфойдаланилади. Бувоситаларқанчаликкўпбўлса, қўйилганвазифаларшунчаликмуваффақиятлибажарилади. Мураккаблигитурличабўлганҳархилкўникмаларинингкўпҳосилқилинишиянаянги-янгикўникмаларинишакллантиришвазифасиниосонлаштиради.
Болаларнингёшхусусиятларигақарабвужудгакелтириладиганқулайшароитларинингянабирибуёшданегилувчанлик-букилувчанликҳамдачаққонлик-епчилликмашқларинингкучлитаъсирқилишидир. Шунингучунакробатикмашқларгаеътиборберишкерак. Бумашқларниулоқтиришмашқларибилан, тўпнитурлийўналишларбўйлабузатишмашқларибиланқўшиббажаришлозим.
Тўсиқларданошибўтишмашқларияхшинатижаберади. Улардаҳархилмураккабмашқларқўллаш, турлианжомларданфойдаланишлозим. Шундаймашқлартуфайлиҳаракатлармувофиқлигияхшиланади, турлимураккабшароитларда (таянибтурилганватаянчбўлмаганҳолларда) ўзгавдасинибошқараолишмаҳоратиортибборади.
Кучкўрсаткичлари 11-12 ёшлиболалардаҳалижудакичикбўлади. Шунингучун, аввал, бошданиқмашғулотларгатезлик-кучтавсифидагимашқлар, сакрашмашқларикиритилишилозим (дастлаб, турганжойдансакрашмашқларибажарилади, кейинчалик, ҳаракатқилибтуриббуюмларсизсакрашмашқларигаўтилади, сўнграипбилансакралади, ва, ниҳоят, алоҳида-яккатўсиқлардансакрабўтишмашқлариёпилади). Бумашқлартезчарчатибқўйишиниҳисобгаолиб, болаларгаоз-озданмашққилдирилади, машқларорасидафаолдамолишдақиқалариуюштирилади.
Машқтехникасиниўрганишвақтидаасосийвазифаусуллартизилмасинитўғриўзлаштиришданиборатбўлади. Буёшдаусулларқисмларинивауларнинганиқбажарилишиниталабқилиббўлмайди.
Ҳарбирусулаввалигаалоҳида-алоҳидаўрналади. Бунингучунмахсустарздавужудгакелтирилганшароитларишгасолинади. Машқлараниқўзигахосликкасбетишикерак. Бунингучуншерикларнитурлишаклдасафгатурғизиб, уларгабиттаусулнингўзинитурлиҳолатлардабажариштаклифқилинади. Машқнибажараётганвақтдаўқувчиданўзжойини, кўрибхотирлабмўлжалолишталабқилинадиганҳархилқўшимчаҳаракатларҳамбажарилади.
Тактиккўникмаларинишакллантиришвақтида, дастлаб, униҳалқилишусулларикўрсатибберилади. Фақаторадананчавақтўтгач, ўқувчиўзигакўрсатибберадигандастлабкивазифаларниуддалайолганиданкейингина, унгатактиктопшириқтанлаш, буишдаўзташаббусиникўрсатишҳуқуқиберилади.