Urganch davlat universiteti fizika-matematika fakulteti axborot texnologiyalari kafedrasi

Muzey turizmi turizmning xilma-xilligi bo‟lib, o‟ziga xos xususiyati muzeylar va ularga yondashgan hududlardan turistik potensial sifatida foydalanish. Muzeylar va turizmning hamkorligi tarixiy madaniyat va tabiat hududlari tizimi shakllanishiga asoslangan.
Hozirgi vaqtda O‟zbekistonda 110 muzey bor. Ularning 28tasi (shu jumladan yirik muzeylarning filiallari ham) vazirlik ixtiyorida. Turli kolleksiyaga ega bo‟lgan muzeylarning mavjudligi O‟zbekistonning ijtimoiy va madaniy rivojlanishini xususiyatlarini aks etdiradi. Muzeylar madaniy, tarixiy, badiiy me‟rosimiz, xalqlar dini va e‟tiqoti, ularning an‟analari bilan tanishtirib, yoshlarimizni vatanparvarlikka va buyuk ajdodlarimiz bilan faxrlanishga o‟rgatadi. Respublika muzeylarining ichida 3 ta muzey-qo‟riqxona: Samarqand, Buxoro, Xiva («Ichan-Kala»); 3ta yirik badiiy muzeylari: O‟zbekiston Davlat san‟at muzeyi (Toshkent shahari); Davlat xalq-amaliy san‟ti muzeyi, Nukus shaharidagi Saviskiy nomidagi Davlat san‟at muzeyi mavjud.
O‟zbekistonda yagona bo‟lgan (Toshkent sh.) Tabiat muzeyi 120 yildan beri mavjuddir. Muzey jamgarmasida 1.5 mln. ekponatlar bor. Qadimiy muzeylardan biri- O‟zbekiston xalqlarining tarixi muzeyi respublika tarixini o‟rganish bo‟yicha ilmiy tekshiruvlar olib boryapti. A.Navoiy nomidagi Davlat adabiyot muzeyi juda katta kitob va qo‟lyozma jamgarmasiga ega. O‟zbekiston tibbiyot muzeyi (Toshkent) tibbiyot bilimlari tashviqoti, ekologiya muammolari, sanitariya va gigiyena tarixi bilan tanishtiradi. Abu Ali ibn Sinoga bagishlangan zali bor.
Toshkentda Olimpiya shon-sharafi muzeyi, Urush va mehnat sharafi muzeyi, kino san‟ati muzeyi tashkil qilingan; badiiy ko‟rgazma direksiyasi, RTVS
«O‟zeksposentr», U.Tansikbayev, Tamara xonum, A.Qahhor, G‟afur G‟ulom muzeylari ishlaydi. Har bir viloyatda o‟lka muzeylari mavjud. Angren, Sirdaryo, Urganchda badiiy galereyalar ochilgan.
Andijon, Namangan va boshqa bir qator shaharlarning o‟lkashunoslik muzeylarida hozirgacha eskirgan ekspozitsiyalar mavjud. Bundan tashqari, Qarshi, Urganch, Buxoro singari qadimiy tarixga ega shaharlar qanchalik ulug‟vor bo‟lsada, ularda hozirgacha o‟zlarining o‟lkashunoslik muzeylari yo‟qligi ta‟kidlandi.
O‟zbekiston madaniyati vazirligi xalqaro «Oltin meros» xayriya fondi, Badiiy akademiyasi bilan birgalikda muzeylarning kelajak faoliyatini yaxshilash dasturini
yaratdi. Respublikaning madaniy hayotidagi yutuqlarini tashviqot qilish maqsadida
«Moziydan sado» jurnali yaratildi. Xorij tajribasidan ma‟lumki muzeylardan turizm faoliyatida keng foydalaniladi. Shu sababdan mavjud muzeylarimizni keng targ‟ibot qilish orqali turizm maqsadida foydalanish hozirgi kunning dolzarb masalasidir. Jahon tibbiy turizmini rivojlantirishga omil bag‟ishlash maqsadida Turkiya tibbiy turizm uyushmasi, Turkiya sog‟liqni saqlash vazirligi hamda Madaniyat va turizm vazirligining qo‟llab–quvvatlashida Tibbiy turizm bo‟yicha to‟rtinchi xalqaro kongressni tashkil etdi.
Kongerss ishida dunyoning 25dan ortiq mamlakatidan kelgan mutaxassislar butun dunyoda va alohida turli mintaqalarda tibbiy va davolash–sog‟lomlashtirish turizmini rivojlantirish tamoyillarini muhokama qildilar.
“O‟zbekturizm” MK va Sog‟liqni saqlash vazirligi vakillaridan iborat bo‟lgan O‟zbekiston delegatsiyasi tadbir doirasida respublikaning turistik salohiyati va sog‟liqni saqlash tizimining rivojlaninshi to‟g‟risida axborot taqdim etdi. Bundan tashqari, Turkiya tarafi vakillari bilan tibbiy turlarni amalga oshirish borasida muntazam tajriba almashish to‟g‟risida muzokaralar olib borildi.
Kongress ishi davomida ta‟kidlandiki, yildan–yilga tibbiy turizm dunyoning turli mamlakatlaridan o‟n minglab kishilarni jalb etmoqda, bunga turli kasalliklarni davolashda yuqori malakali yordam ko‟rsatishga tayyor xalqaro tibbiy markazlarning ochiqligi prinsipli imkon yaratyapti. Tibbiy turizmning mashhur bo‟layotganiga boshqa mamlakatda bir vaqtning o‟zida davolanish, dam olish va uning o‟ziga xos madaniy jihatlari bilan tanishish imkoniyati ham omil bag‟ishlayapti.
Shuni aytish lozimki, O‟zbekiston davolash–sog‟lomlashtirish turizmini rivojlantirish uchun noyob tabiiy resurslarga ega. Mamlakatda tabiatni muhofaza qilish to‟g‟risidagi qonun hujjatlari e‟tirof etgan bir qator rekreatsiya zonalari (Chimiyon–Chorvoq, So‟qoq, Oqsoqota–Parkent, Pargos–Oq tosh va boshqa zonalar) yer osti suv resurslari, shu jumladan turli kimyoviy tarkibli 60dan ortiq ma‟danli suv manbalari, shuningdek shifobaxsh xususiyatlarga ega bo‟lgan musaffo tog‟ havosi mavjud hududlar oz emas.
O‟zbekiston Respublikasi hududida turizmning maxsus turlarni rivojlantirish, ularni kengroq targ‟ib etish butunjahon turizm olamida yurtimizning omad sari tashlangan samarali qadami bo‟lgan bo‟lar edi. Turizmdagi maxsus turlar hozircha turizm turlari emas. Maxsus turlarning ayrim turlarini hozirdanoq ommaviylashtirishning katta imkoniyatlari bor. Masalan, tobora unutilib borayotgan dorbozlik o„yinlarini qaytadan tiklash, doimiy dorbozlik maskanlarini belgilash lozim. Bunday holatda turistlarni bu o„yinlarga taklif qilish vaqtlari aniq bo„ladi. Xuddi shuningdek, ko„pkari-uloq 2-3 oy davom etadigan, turistlarning katta oqimlarini o„ziga jalb qiladigan g„oyat qiziqarli turistik obyekt. Bu turni ommaviylashtirish uchun eng muhim muammo turistlarni kutib olish, xizmatlarni tashkil qilish, joylashtirish, dam olish, ovqatlantirish va tunashi sharoitlarini tashkil qilish ishlarining haligacha boshlanmaganligidir.

2. 
   jadval