Urganch Davlat Universiteti tabiiy fanlar fakulteti Biologiya sirtqi bulim 211-guruh 3-kurs talabasi Karimova Gulzodaning Biotexnologiya fanidan mustqil ishi

Urganch Davlat Universiteti tabiiy fanlar fakulteti Biologiya sirtqi bulim 211-guruh 3-kurs talabasi Karimova Gulzodaning Biotexnologiya fanidan mustqil ishi.

Mavzu: Azot bog‘lovchi o'simliklarni gen muhandisligi yordamida yaratish. Reja: 1. Azotning tarkibi. 2. O'simliklarda gen muhandisligi 3. Tiransgen o'simliklar.

Azot (lot. Nitrogenium), N – Mendeleyev davriy sistemasining V guruhiga mansub kimyoviy element. Tartib raqami 7, atom massasi 14,0067. Yer poʻstining ogʻirlik jihatidan 0,01 % ini tashkil etadi. Havoda erkin holda boʻladi (havoning ogʻirlik jihatidan 75,6 %; hajm jihatidan 78,09 % azotdan iborat). Tuproqda turli minerallar va organik birikmalar tarkibiga kirgan holda uchraydi; masalan, u natriyli selitra (NaNO3) va kaliyli selitra (KNO3) tarkibida boʻladi, toshkoʻmirda 1 – 1,25 %, neftda 1,5 %, oqsil moddalarda 17 %, odam tanasida 3 % gacha boʻlishi mumkin

Azotni birinchi marta 1772-yilda Rezerford ajratib olgan. Ikkita barqaror izotopi bor: 14N (99,635 %) va 15N (0,365 %); radioaktiv sunʼiy izotoplari ham bor, bulardan eng uzoq, mavjud boʻladigani 13N dir (yarim yemirilish davri 10,08 daqiqa). Sanoatda suyultirilgan havoni parchalab olinadi.Azot turmushda ham juda kerakli hisoblanadi.Azot boshqa olisdagi sayyoralarda ham qattiq holatda uchraydi masalan,Uran sayyorasi sirtida qattiq holatda Azot(N) uchraydi.Azot(N) vodorod bilan bir necha xil moddalarni hosil qiladi.Azotning vodorodli birikmalari ichida eng muhimi va amaliyahamiyatga ega bõlgani ammiakdir.Uning molekularformulasi NH³ kõrinishda bõladi.Azot vodorodga nisbatan elektro-manfiy elementligi uchun ammiak molekulasiqutbli hisoblanadi.

Transgen o’simliklar bu- boshqa o’simlik turlarining genini muvaffaqiyatli tarzda boshqa bir tur o’simlikda rivojlanishi natijasida kelib chiqadigan o’simliklardir. Adabiyotlarda “Genetik modifikatsiyalangan (o’zgartirilgan) organizmlar” degan terminni uchratish mumkin, uni o’simliklar uchun ham qo’llash mumkin. Transgen o’simliklar ( genini o’tqazish-retsipient nuqtai nazaridan) inson uchun foydali bo’lgan yangidan-yangi xususiyatlarga ixtisoslashtirilmoqda. Jumladan, gerbitsitlarga yuqori chidamlilik, zararkunandalarga chidamlilik, virus va boshqa kasalliklarga chidamli o’simliklar yaratilmoqda.