Ushbu maqsadga erishish uchun quyidagi vazifalarni hal qilish kerak


Jamiyatda daromadlarni taqsimlash tamoyillari


Download 83.7 Kb.
bet3/11
Sana27.01.2023
Hajmi83.7 Kb.
#1130636
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Bog'liq
Kirish1

1.2 Jamiyatda daromadlarni taqsimlash tamoyillari
DA turli mamlakatlar turli davrlarda esa aholi daromadlarini shakllantirishning turli tizimlari mavjud. Ko'pincha tarqatishning quyidagi to'rtta asosiy tamoyillari ajralib turadi (3-ilova):
Teng taqsimlash. Jamiyatning barcha a'zolari (yoki uning ma'lum bir qismi) teng daromad yoki imtiyozlar olganida sodir bo'ladi. Bu tamoyil ibtidoiy jamiyatlar uchun, shuningdek, Marks va Engels “kazarma kommunizmi” deb ta’riflagan rejimga ega mamlakatlar uchun xosdir. Adabiyotda siz ushbu tamoyilning boshqa, kitobiy nomini ham topishingiz mumkin - tenglik taqsimoti. Kishilar o‘z qobiliyatlari, kuch-g‘ayratlari bilan bir-biridan farq qilar ekan, mehnatiga haq to‘lashning tenglashtirilishi muqarrar ravishda «biri uzumzor o‘tqazsa, ikkinchisi mevasini yeydi» holatni keltirib chiqaradi.
Bozor taqsimoti ishlab chiqarishning u yoki bu omillari (mehnat, tadbirkorlik qobiliyati, er, kapital) egalarining har biri o'z omilining iqtisodiy foydaliligi va unumdorligiga qarab har xil daromad olishini nazarda tutadi. Shunday qilib, ishchi kuchining egalariga (ya'ni yollanma ishchilarga) nisbatan ish bo'yicha taqsimlashning taniqli printsipi amal qiladi. Bu shuni anglatadiki, har bir ishchining daromadi miqdori ushbu turdagi mehnatning ahamiyatini aniq bozor bahosiga, shuningdek, uning yakuniy natijalariga (qancha, nima, qanday va qanday sifatda ishlab chiqarilgan) bog'liq.
Yig'ilgan mulk bo'yicha taqsimlash. U har qanday mulkni (yer, korxona, uy-joy, qimmatli qog'ozlar va boshqa mol-mulk) jamg'argan va meros qilib olgan shaxslar tomonidan qo'shimcha daromad olishda namoyon bo'ladi.
Imtiyozli taqsimot, ayniqsa, demokratiya rivojlanmagan va fuqarolik passiv jamiyati bo'lgan mamlakatlar uchun xosdir. U erda hukmdorlar o'z foydalariga jamoat mollarini o'zboshimchalik bilan qayta taqsimlaydilar, o'zlari uchun ish haqi va pensiyalarni oshiradilar, yaxshilanadilar. yashash sharoitlari, mehnat, davolanish, dam olish va boshqa imtiyozlar. Montaigne to'g'ri: "Bizda ochko'zlikni istamaslik emas, balki mo'l-ko'llik keltirib chiqaradi."
Aslida, ko'rib chiqilgan to'rtta tamoyilning barchasi ko'pincha turli yo'llar bilan birlashtiriladi. Masalan, SSSRda "mehnatkashlar ommasi" uchun tenglashtirish hukmron bo'lgan, Kommunistik partiya (KPSS) va davlat apparati uchun esa turli xil imtiyozlar mavjud edi. “Omma” kam daromad, tovar taqchilligi, gavjum kommunal kvartiralar, yotoqxonalar, yerto‘lalar va boshqalar kabi qiyinchiliklarni boshdan kechirgan bo‘lsa, nomenklatura elitasi yuqori daromadga, hashamatli kvartiralarga, avtomashinalarga, yozgi uylarga, a’lo oziq-ovqat va hayotga ega edi. Biroq, taqsimlash tizimi qanday bo'lishidan qat'i nazar, har qanday zamonaviy jamiyatda odamlar daromadlarining tengsizligi muqarrar.


Download 83.7 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling