Ushbu misralar qaysi maqol bilan ma’nodosh deyishimiz mumkin

1. 
   Navoiyning otasi G‘iyosiddin Muhammad (uni «G‘iyosiddin kichkina» ham der edilar) temuriy larga yaqin amaldorlardan bo‘lib, o‘z davrining obro‘li va ma’rifatli kishilaridan sanalgan. Adabiyotshunos Davlatshoh Samarqandiyning yozishicha, u o‘g‘li Alisher ning tarbiyasiga e’tibor bergan va kelajakda fazilatli odam bo‘lib yetishmog‘i uchun astoydil harakat qilgan. Onasi Kobul amirzodalaridan Shayx Abusaid Changning qizi bo‘lgan. Bo‘lajak shoirning tog‘alari Mir Said Kobuliy yaхshi shoir, Muhammad Ali G‘aribiy shoir, sozanda va хattot edilar.
   

2. Alisherlar xonadoni 1451-yilda Hirotga qaytadi. Ko‘p o‘tmay, taxtga Abulqosim Bobur Mirzo o‘tiradi. Alisherning otasi G‘iyosiddin Muhammad Sabzavorga hokim qilib tayinlanadi. Alisher esa, o‘qishni davom ettiradi.

3. O‘smirlik davrlarida Alisher o‘qishda va yozishda tinim bilmas, she’r mutolaasidan charchamas edi. «Muhokamat ul-lug‘atayn» asarida o‘zining yoshlik chog‘ida mashhur o‘zbek va fors shoirlari nazmidan

4. Navoiy 1460-yillarning ikkinchi yarmida Samarqandda yashadi. Temurbek poytaхt qilgan bu ko‘hna shahar uning hayotida o‘chmas iz qoldirdi. Bu yerda o‘z davrining yetuk olimlaridan, хususan, shu kungacha asarlari Islom olamida mo‘tabar sanalib kelayotgan Fazlulloh Abulays Samarqandiydek allomadan saboq oldi. Keyinchalik bu shaharni o‘z asarlarida «fi rdavsmonand» (jannatmisol) deb ta’rif etdi. Bu yerda shoir sifatida juda katta shuhrat topa bordi.

5 Bir devonga yetib ortadigan asarlari bo‘lishiga qaramay, kamtarlik tufayli bo‘lsa kerak, o‘zi tartib bermaganligi uchun 1465–1466-yillarda uning muxlislari she’rlarini to‘plab, «Devon» tuzdilar. Bu kitob bugungi kunda shartli ravishda «Ilk devon» deb nomlanadi

6. Yuqar yamonlig‘ angakim, kirar yamon el aro,

Ko‘mur aro ilik urg‘on qilur ilgini qaro.
Ushbu misralar qaysi maqol bilan ma’nodosh deyishimiz mumkin.
Qozonga yaqin yursang, qorasi yuqar, yomonga yaqin yur sang – balosi

7. Fard (arabcha “yakka, yolg‘iz” so‘zidan) mumtoz adabiyotda qo‘llangan janrlardan biri bo‘lib, unda muallifning hayotiy kuzatishlariga asoslangan xulosalari, g‘oyalari ilgari suriladi. Fard bir bayt (ikki qator)dan tashkil topadi.

8. Nokas-u nojins avlodin kishi bo‘lsun debon,
Chekma mehnatkim, latif o‘lmas kasofat olami.
Kim, kuchuk birla xo‘dukka necha qilsang tarbiyat,
It bo‘lur, dog‘i eshak, bo‘lmaslar aslo odami.
nojins – yaramas latif – latofatli, go‘zal
9. Kamol et kasbkim, olam uyidin –
Sanga farz o‘lmag‘ay g‘amnok chiqmoq.
Jahondin notamom o‘tmak biaynih,
Erur hammomdin nopok chiqmoq.
kasb etmoq – o‘rganmoq g‘amnok – g‘amgin notamom – nokomil biaynih –xuddi, aynan

9. Ko‘nglung istar yorlar birla hamisha shod bo‘l,

Mendin-u kimdinki, ko‘nglung istamas, ozod bo‘l. Ushbu miadagi radifni aniqlang.

10. So‘zdurki nishon berur o‘lukka jondin,

So‘zdurki berur jonga xabar jonondin.
Insonni so‘z ayladi judo hayvondin,
Bilkim, guhari sharifroq yo‘q ondin.
nishon – belgi guhar – gavhar sharif – aziz, qadrl
11.Nokas-u nojins avlodin kishi bo‘lsun debon,
Chekma mehnatkim, latif o‘lmas kasofat olami.
Kim, kuchuk birla xo‘dukka necha qilsang tarbiyat,
It bo‘lur, dog‘i eshak, bo‘lmaslar aslo odami.
nojins – yaramas latif – latofatli, go‘zal

12. 1447-yildа mаmlаkаt pоdshоhi Shоhrux Mirzо vаfоt еtib, yurtdа nоtinchlik bоshlаnadi. Аlishеrlаr оilаsi Irоqqа ko‘chаdi. Olti yoshli Аlishеr yo‘ldа bir tаsоdif bilаn zаmоnаsining mаshhur tаriхchisi Shаrаfiddin Аli Yazdiygа duch kеlаdi. Odоb vа muоmаlаsi bilаn buyuk tаriхchi mеhrini qоzоnib, duоsini оlаdi.

13. Siz bularni Mirkarim Osimning «Zulmаt ichrа nur» qissаsidan ham o‘qib bildingiz.
14. Маvlоnо Lutfiy uning:
Orаzin yopg‘оch, ko‘zumdin sоchilur hаr lаhzа yosh,
Bo‘ylаkim pаydо bo‘lur yulduz, nihоn bo‘lg‘оch quyosh, – sаtrlаri bilаn bоshlаnаdigаn bir shе’rini tinglаb, qоyil qоlgаndi. Shе’r chindаn hаm go‘zаl еdi. Undаgi хаyol mislsiz еdi. «Yor yuzini yopgаch, ko‘zimdаn hаr lаhzа yosh sоchilаdi. Bu go‘yo 138 quyosh bоtgаnidа yulduzlаr pаydо bo‘lgаni kаbidir», – dеb yozgаn еdi yoshginа shоir.

15. Аlishеr Nаvоiyning «Хаmsа» аsаrigа kirgаn birinchi dоstоn «Hаyrаt ul-аbrоr», ya’ni «Yaхshi kishilаrning hаyrаtlаnishi» dеb 143 nоmlаnаdi. Маzkur dоstоn 63 bоb, 20 tа mаqоlаtdаn tаshkil tоpgаn. Hаr bir mаqоlаt bir mаvzugа bаg‘ishlаngаn bo‘lib, shоir, аvvаlо, o‘quvchini bu mаvzu bilаn tаnishtirаdi. So‘ngrа o‘shа mаvzugа munоsаbаt bildirib, uni hаr jihаtdаn tаsvirlаydi. O‘quvchining tаsаvvurlаri аniq bo‘lishi uchun judа ko‘p qiyoslаr kеltirаdi vа еng so‘ngidа mаvzugа mutаnоsib ibrаtli hikоyatni bаyon qilаdi.

16. Boburning otasi — Umarshayx Mirzo Farg‘ona viloyati hokimi, onasi — Qutlug‘ Nigorxonim Mo‘g‘uliston xoni va Toshkent hokimi Yunusxonning qizi edi.

17 . Asl ismi — Zahiriddin Muhammad ibn Umarshayx Mirzo. Dovyurakligi va jasurligi uchun u yoshligidan «Bobur» («Sher») laqabini oladi.

18. Otasi Axsida bevaqt, 39 yoshida fojiali halok bo‘lgach, oilaning katta farzandi, 12 yoshli Bobur valiahd sifatida taxtga o‘tiradi (1494 yil iyun).

19. Bobur Afg‘onistonda «Bog‘i Shahroro», «Bog‘i Jahonoro», «O‘rtabog‘», «Bog‘i vafo» va «Bog‘i Bobur» kabi oromgohlar tashkil etgan.

20. Boburning Humoyun, Gulbadanbegim, Komron va Hindol ismli farzandlari Kobulda tug‘ilgan.

21 Bobur 1526 yil aprelda (43 yoshida) Panipatda asosiy raqibi, Dehli sultoni Ibrohim Lo‘diyning yuz ming kishilik qo‘shinini 12 minglik askari bilan tor-mor qiladi hamda Dehlini egallaydi. Oradan ko‘p o‘tmay, ikkinchi yirik hind sarkardasi Rano Sango ustidan ham zafar qozonib, Shimoliy Hindistonning Bengaliyagacha bo‘lgan qismini o‘ziga bo‘ysundiradi.

22 Boburning «Mubayyin» asari masnaviy tarzida yozilgan bo‘lib, Islom huquqshunosligi va shariat aqidalariga bag‘ishlangan.

23. "Boburnoma" voqealari Andijon, Samarqand, Xo‘jand, Hirotdan boshlab Kobul va Agragacha bo‘lgan qamrovga ega. Unda O‘rta Osiyodan boshlab Hindistongacha bo‘lgan masofadagi deyarli 50 yillik voqealar haqqoniy ifoda va bahosini topgan.

24. Bir necha muddat oldin podsholikni Humoyunga topshirgan Bobur 47 yoshida o‘zi asos solgan saltanat poytaxti Agrada vafot etdi va o‘sha yerda dafn etildi, keyinchalik (1539), vasiyatiga muvofiq xoki Kobulga keltirilib, o‘zi bunyod ettirgan «Bog‘i Bobur»ga qo‘yildi.

25. Bobur asos solgan boburiylar sulolasi Hindistonda uch yarim asrga yaqin hukm surgan.