U’y-jay mashqalasi en’ a’hmiyetli mashqalalardan biri bolg’an. Usi mashqalani orinlawin’ jalg’iz duris usili bul ko’p qabatli turaq jay imaratlarinquriw

1.3.1 Fundamentler

Fundamentler imarattin’ jer asti bo’limi bolip olar imarat awirlig’in o’zine qabil etip oni tiykarg’a uzatiwshi konstrukciya.

Turaq-jay imarati ushin temir beton plitalar ha’m bloklardan jasalg’an lenta fundamentleri islep shig’ilg’an.

1.3.2 Diywallar

Diywallar o’z waziypasina ha’m jaylasiwina qwarap ishki ha’m sirtqi, bo’lmeni sirtqi ortaliq ta’sirinen qorg’awshi yamasa bo’lmelerdi bir-birinen ajiratip turiwshi bolip, bir waqittin’ o’zinde olar ju’k ko’teriwshi waziypasinda atqaradi.

Diywallar ju’k ko’terip turiwshi ha’m o’zin-o’zi ko’teriwshi bolip bo’linedi.

Ju’k ko’teriwshi diywallar joqarida jaylasqan konstrukciyalar, u’skeneler, mebeller ha’m basqada zatlardan tu’setug’in awirliqlardi ko’terip turadi. Ishki ha’m sirtqi diywallar ju’k ko’teriwshi boliwi mu’mkin. Imaratlardi kishi-kishi bo’lmelerge ajiratiwshi peregorodkalar ju’k ko’termeydi. Bunday diywallar fundamentlerge yamasa fundament balkasina qoyilg’an, o’zin-o’zi ko’terip turiwshi ha’m kollonnalarg’a asilg’an aspa diywallar ko’rinisindeda boliwi mu’mkin. Aspa diywallar ha’r bir qabat biyikliginde gorizontal jaylasqan elementlerge tayang’an boladi.

Diywallarinin’ materiallarina qarap tas diywalli, ag’ash diywalla imaratlar boliwi mu’mkin. Ko’rinisine ha’m u’lken kishiligine qarap mayda elementlerden (gerbish keramikaliq mayda blok) ha’m iri elementlerden (iri bloklar, paneller, ko’lemli blok ha’m tag’I basqalar) qurilg’an imaratlar boliwi mu’mkin.

Qurilis texnologiyasina qarap imaratlar: tayar beton konstruktsiyalardan jiynalg’an imaratlar, zavodi tayarlang’an industrial konstruktsiyalardan montajlang’an imaratlar, gerbishten, mayda blok ha’m mayda elementlerden qurilatug’in imaratlar tu’rlerine bo’linedi.