Вазорати таълими олӣ ва миёнаи ҷУМҲури ӯзбекистон донишгоҳи давлатии омӯзгории ҷИРҶИҚ

3) Cинфҳои асосии курсҳои интегративӣ
Дар ин ҷо синфҳои асосии курсҳои интегративӣ, ки то имрӯз сохта шудаанд, номбар шудаанд. Аммо дар раванди муттаҳидсозии фанҳои таълимӣ метавонад як қатор камбудиҳо ҷой дошта бошанд.
Якум. Роҳҳои зикргардидаи ташкили курсҳои табиии интегративӣ аксар вақт ҳамдигарро такрор карда, якҷоя истифода мешаванд ва бо ин роҳ асосҳои нав ба вуҷуд меоранд, ташкили онҳо ва бунёди заминаи илмиро душвор мегардонад.
Дуюм. Курсҳои интегралӣ ивазкунандаи алоқаи байнисоҳавӣ нестанд. Ба фикри мо, онхо яке аз ташкилотчиёни ин алока мебошанд.
Сеюм. Сохтори оптималии таълими табиатшиносӣ аз он иборат аст, ки курсҳои интегративӣ ба қисми тағйирёбандаи барномаи таълимӣ дохил карда шуда, ташкилкунандаи минтақавии он мебошанд.
Чорум. Набудани дастурҳои методии мукаммали таълимӣ дар татбиқи курсҳои интегративӣ дар раванди таълим мушкилот эҷод мекунад. Муаллифони онхо баъди тартиб додани программа ва дастурхои умумии методй бас мекунанд.
Панчум, то хол системаи ба план ва ба максад мувофик тайёр кардани муаллимон ба курсхои интегративй ба рох монда нашудааст.
4)Стандарти давлатии таълим
Стандарти давлатии таълимии тањсилоти миёнаи умуми сатњи њатмии њатмии омодагии хонандагонро ба тањсилоти умуми муайян мекунад.
Стандарти давлатии тањсилот мазмун, шакл, восита, усулњои таълим ва тартиби бањодињии сифати онро муайян мекунад. Шарти таъмини сатҳи муътадили таълим дар муассисаҳои мухталифи дар ҳудуди кишвар фаъолияткунанда тавассути стандарт, ки мағзи мундариҷаи таълимро ташкил медиҳад, амалӣ гардид. Стандарти давлатии тањсилот аслан барои тањияи наќшањои таълимї, китобњои дарсї, дастурњои таълимї, низомнома ва дигар њуљљатњои муфид замина хизмат мекунад.
Иҷрои стандарти давлатии таълим барои ҳамаи муассисаҳои таълимие, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Ӯзбекистон фаъолият мекунанд, сарфи назар аз шакли моликият ва тобеияти ихтиёрӣ ҳатмист.
Наќшаи таълимии базавии мактабњои тањсилоти миёнаи умумї љузъи таркибии стандарти давлатии тањсилот буда, њуљљати давлатї буда, барои муќаррар намудани маќсадњои таълимї ва муайян намудани таъминоти молиявии мактаб асос мебошад. Нақшаи таълимии асосӣ миқдори ҳадди ақали соатҳои таълимиро, ки барои ба донишҷӯ омӯзонидани мундариҷаи фанни таълимӣ ҷудо карда шудааст, ифода мекунад.
Интегратсия байни фанҳо, яъне вобастагии байни фанҳо
Мавҷудияти ҳамгироӣ дар мактабҳои таҳсилоти ҳамагонӣ.
Ин курс то чӣ андоза муҳим аст, танҳо шахсе хоҳад буд, ки озодона фикр карда метавонад, ки мавқеи худро дар ҷомеа пурра дарк мекунад.
Қисмати муҳими хусусияти интегративии курси таърих бостоншиносӣ, этнография, санъатшиносӣ мебошад, ки омили муҳими амиқро муайян мекунад.
Таълими тамоми фанҳо дар мактабҳои таҳсилоти ҳамагонӣ ба ташаккули рӯҳияи мусбати наврасони имрӯзаи мо мусоидат мекунад.
Проблемаи шахсияти хонандагони наврас ва камолоти онҳо яке аз масъалаҳои мубрами ҷомеаест, ки дар ҳоли рушд қарор дорад ва барои расидан ба қуллаҳои баланди рушди худ талош мекунад. Омӯзиши ҳар як фанни таълимӣ дода мешавад.
Ҳеҷ кас шубҳа намекунад, ки то чӣ андоза муассир будани таълим ва омӯхтани озодона фикр кардан ба кӯдакон муҳим аст. Факат шахсе, ки озодона фикр карда метавонад, мавкеи худро дар чамъият пурра дарк карда метавонад.
Кисми мухими дониш чукурии системаи муносибатхои демократии инсоният буда, омили мухимест, ки сарнавишт ва тавоноии инсонро муайян мекунад. Дар педагогика ва психологияи ичтимой, дар хамаи сохахои хаёти мо хар як наели наврас хамчун усули таълим барои худшиносй ва ифодаи пурраи фикр дар гурухи одамон хизмат мекунад.
Имрўз муносибатњои байнишахсии наврасони мо ва муносибатњои мутаќобилаи байни онњо то як андоза ба таѓйир ёфтани њолатњои равонии шахсияти онњо ва ташаккули муносибатњои мусбати онњо мусоидат мекунад.
Мазмуни самти бадеии таълиму тарбияи мактаббачагон аз он иборат аст, ки дар сурати саъю кушиши онхо хислатхои инсондустй ба камол расондани онхо шахсияти баркамолу баркамол, солим, мустакилфикр мегарданд.
Бо дарназардошти хусусиятњои равонии њар як синну соли љавон, таъсир ба тарбия бо мурури замон дар инсон худшиносиро ба вуљуд меорад. Ташаккули одобу ахлоќ, софдилї, рафоќат, хислатњои инсондўстї дар кўдакон ва заковату усулњо дар соњаи наврасї њамчун самараи таљрибаи њаётї дар шакли педагогикаи мардумї низом пайдо кардааст.
Таъсири тарбиявӣ бо назардошти хусусиятҳои равонии ҳар як синни ҷавонӣ, дар сари вақт дар кӯдак худшиносиро ба вуҷуд меорад. Њисси худшиносии кўдак њар ќадар барваќт бедор шавад, њамон ќадар нуќтаи назари шахсї, њисси њуќуќи худ, бањодињии имкониятњои рўњї ва љисмонии ў зудтар пайдо мешавад.
Хозир тамоми илмхо, аз чумла цикли политехникй хаматарафа омухта шуда, чукур омухтани ин илмхо ва дар бехбудии хаёти чамъиятй истифода бурдани онхо яке аз масъалахои таъхирнопазир ва таъхирнопазири имруза мебошад.
Назари одамони ин соха дар Узбекистон, ахамияти пурарзиши тамоми тадкикоти илмию амалие, ки аз тарафи олимони равоншинос гузаронида ва ба накша гирифта шудааст, хеле мухим аст. Бинобар ин, тарбияи тамоми насли наврас ба талаботи имрузу фардо зарур аст. Таълими умумии пешқадам дар мутафаккирони Шарқ аз он иборат аст, ки насли наврас аз ҷиҳати ақлӣ ва ҷисмонӣ баркамол, бомаърифат, дорои донишу малака ва таҷассумгари қоидаҳои одоб, бо завқу завқи зебо ба воя расонида шавад. Он тавассути адабиёти шифоҳӣ ва хаттӣ аз насл ба насл маъмул мегардад. Усулу воситахое, ки солхои тулонй барои ба хаёт тайёр кардани бачагони хурдсол истифода мешуданд, ходисаю шаклхо, расму оинхои нотакрор, акидахо дар бораи тарбия ва тачрибаи хаётй дар педагогикаи халкй тачассум ёфтаанд.
Маълум аст, ки ҳар як миллат дар робита бо миллатҳои дигар офарида шудааст. Аз хамин сабаб хам дар хаёти чамъиятию сиёсй ва мадании онхо, урфу одат ва анъанахои онхо якхела мавчуд аст. Ин гуна монандй дар тар-бияи аклию ахлокй дар тарбияи мехнатй ва махорати онхо баръало мушохида мешавад. Онҳо метавонанд дар намудҳои гуногуни кор мутахассис бошанд. Инхо касбхои зеринанд: механизатор, таъмиргар-кафшергар, чорводор, кол-хозчй, ки ба талабагон сохиби касбхои хозиразамон меомузонад, психологияи одами мехнатдустро тарбия мекунад. Максади мактаби маълумоти умумй чунин аст. Таѓйироти инќилобї дар њаёти иљтимоии мо, саъй ба истиќлолият, сохти давлатдории њуќуќї, мафњумњои психологияи гуманистї ва маводи илмї истифодаи мониторингро дар њаёт чунин меомўзанд:
- ташаккули хонандагон ҳамчун шахсият;
-тарбия ва хислатхои инсониро бо камоли гайрат тарбия намоянд;
-натиљаи раванди таълим;
- дониши васеъ доштан, аз донишҳои гуногун огоҳ будан
- дониши амики педагогика-психологияи чавонон, психологияи ичтимои ва педагогика, физиологияи чавонон ва гигиенаи мактабро дошта бошад;
-дойр ба фанни тадсилкардааш дониши мустадкам дошта, аз комьёбидо ва норасоидои нави илми чадон дар касб, содаи худ бохабар бошад;
- азхуд кардани методологияи таълим ва тарбия;
-муносибати эчодй ба кори худ;
-техникаи педагоги (мантик, нутк, воситахои ифодаи тарбия) ва тактикаи педагогиро дошта бошад;- мунтазам такмил додани дониш ва махорати педагогии муаллим бояд ба дарачаи оли назорат кардани ин талабот аз нуктаи назари психологии хар як муаллим нигаронида шавад.
Муаллими замонавиро лозим аст, ки дар байни шогирдонаш муносибатҳои мутақобила барқарор карда тавонанд, дар як гурӯҳи кӯдакон чӣ гуна истифода бурдани механизмҳои иҷтимоию психологиро донанд. Муаллим ба гайр аз талаботи ба миёнгузоштаи чомеа набояд фаромуш кунад, ки атрофиён, маъмурияти мактаб, хамкорон, шогирдон ва падару модарони онхо аз у чиро интизоранд.
Маҳорати педагогӣ ва омодагии инноватсионии омӯзгорон. Қобилияти таҳия ва татбиқи барномаи таълимии донишҷӯён бояд дар сатҳи кофӣ бошад. Дар бораи навъҳои хусусиятҳои психологӣ. То ба ҳол дар бораи бахшҳои психологияи ҷавонон: тифлӣ, барвақтӣ, давраи томактабӣ, мактаби наврасӣ, наврасӣ, ҷавонӣ, камолот ва пирӣ маълумотҳои бебаҳои илмӣ ва амалӣ ҷамъ оварда шудаанд. Холо вазифаи асосй аз он иборат аст, ки ин маълумотро дар тамоми сохахои хаёти чамъият истифода барем. Муносибати индивидуалии шахс аз овони тифлӣ то пиронсолӣ аз рӯи имконоти ботинӣ, майл, истеъдод, заковат, шавқу рағбат, ирода, эҳсос, таваҷҷуҳ ва хусусияти равандҳои дониш ин тарбияи педагогӣ-психологии хонандагон тавассути ҳамгироӣ ва мутобиқшавӣ мебошад. аз руи ин кор ба максад мувофик аст.