Veb-saytlarni ishlab chiqishda dasturlash tillaridan qanday foydalaniladi

Veb-ishlab chiqish uchun kodlash kerakmi?
Veb-ishlab chiquvchilar HTML, CSS yoki JavaScript kodlari bilan estetik jihatdan yoqimli, funktsional va sezgir saytlarni yaratishi mumkin. Biroq, yangi dasturlash tillarining paydo bo'lishi veb-ishlab chiqishni osonlashtirdi. Yaratilgan veb-saytimiz ham bir qancha talab darajasidagi dasturlash tillarida ishlab chiqilgan, dasturlash tillari va uning takomillashgan freymvorklari dasturni ishlash tezligini oshiradi, tarmoqda yuklanishini kamaytiradi, foydalanuvchi uchun amallar va jarayonlarni ishlashini qulay va osonlashtiradi. “ E – computersshop” kompyuterlar sotuvini amalga oshiradigan internet magazinimiz ham bir qancha dasturlash tillari va freymvorklarni o’z ichiga olgan. Bulardan dasturlash tillari HTML, CSS, Java Script, freymvorklar ExpressJs, TypeScript, NodeJs, ma’lumotlar bazasi uchun MongoDB dan foydalanilgan. Aniqroq tushuncha hosil bo’lishi uchun qisqaroq ma’lumotlar:
HTML
HyperText Markup Language yoki oddiyroq qilib aytganda HTML bu veb-brauzerda ko'rsatish uchun mo’ljallangan hujjatlar uchun standart belgilash tilidir. Bu til Cascading Style Sheets (CSS) kabi texnologiyalar va JavaScript kabi skript tillari bilan birga qo’llanilinadi. Agarda inson misolida qaraydigan bo'lsak HTMLni inson skeleti deb qarasak bo'ladi, CSSni esa insonning tashqi ko’rinishi (teri, ko’z, soch, qosh va hokazo...) deb olsak bo’ladi va JavaScriptni esa insonning miyyasi, nerv sistemasi va yashashi uchun zarur bo'lgan boshqa barcha organlari sifatida qarasak bo’ladi.
HTML TARIXI:
HTML tili taxminan 1991—1992-yillarda Yevropa Yadroviy Tadqiqotlar Markazida ishlovchi britaniyalik mutaxassis Tim Berners-Lee tomonidan ishlab chiqilgan. Dastlab bu til mutaxassislar uchun hujjat tayyorlash vositasi sifatida yaratilgan. HTML tilining soddaligi (SGMLga nisbatan) va yuqori formatlash imkoniyatlarining mavjudligi uni foydalanuvchilar orasida tez tarqalishiga sabab boʻldi. Bundan tashqari unda hipermatnlardan foydalanish mumkin edi. Tilning rivojlanishi bilan unga qoʻshimcha multimedia (tasvir, tovush, animatsiya va boshqalar) imkoniyatlari qoʻshildi.
SINTAKSIS:
html>

Hello Vorld!

IMKONIYATLARI:
HTML quyidagi formatlash imkoniyatlariga ega:

• 
  Matn qismining mantiqiy rolini belgilash (matn sarlavhasi, paragraf, roʻyxat va hokazo).
  
• 
  Hipermatnlar yaratish. Bu ayniqsa juda qulay boʻlib oʻzaro bogʻlangan hujjat sahifalari orasida navigatsiya qilishni yengillashtiradi.
  
• 
  Matnning rangi, qalinligi va boshqa shrift koʻrsatkichlarini belgilash.
  
• 
  Maxsus belgilar qoʻyish. ASCII kodirovkasida koʻrsatilmagan belgilar HTML vositalari bilan qoʻyish mumkin. Masalan grek alfaviti belgilari α,ψ, ζ, matematik belgilar ∫, ∞, √, ½, ¼ , ¾, moliya belgilari €, £, ¥, ©, ®, ™ va hokazolar.
  
• 
  Foydalanuvchi kiritishi uchun maydonlar yaratish.
  
• 
  Multimedia fayllarini ochish.
  
• 
  Boshqa imkoniyatlar...
  

CSS
Cascading Style Sheets (CSS) — belgilash tillari formal tili. CSS ning toʻliq shakli 1997-yil tashkil topgan boʻlib, „VVV Consorcium“da qoʻllab quvvatlangan va foydalanishga taqdim etilgan. Dastlab, CSS kodlarini Netscape Navigator 4.0 va Internet Explorer 4.0 brauzerlari tushuna olgan, hozirgi kunda CSS kodlarni istalgan brauzerlar qoʻllab quvvatlay oladi.
CSS elementlarni ekranda, qogʻozda va yoki boshqa medialarda koʻrinishini tasvirlaydi. CSS veb sahifalarga har xil stillar berish uchun ishlatiladi. Hamda bir vaqtning oʻzida bir nechta veb sahifalarni dizaynini oʻzgartirish mumkin. Biror bir veb sahifani turli xil qurilmalarda turli xil koʻrinishini ham taʼminlaydi. CSS file .css formati orqali tashqi xotira saqlab qoʻyishingiz va kezi kelganda veb sahifaning HTML kodini oʻzgartirmasdan, faqat CSS faylni oʻzgartirish orqali veb sahifaga yangidan koʻrinish berishimiz mumkin. Qisqacha qilib aytadigan boʻlsak, HTML faqat veb sahifani kodlarini yozish uchun ishlatiladi, HTML da ham veb sahifaga dizayn bersa boʻladi, lekin bu juda uzoq jarayon talab qilgani bois, CSS bu vazifani oʻz boʻyniga olgan.
CSS ning boshqa tillardan bitta ustun tarafi shundan iboratki, CSS kodlarini kompilatsiya qilish uchun, hech qanday kompillyatorlar, redaktorlar yoki biror bir dasturlar shart emas. Bizga oddiygina Internet Explorer va shu kabi brauzerlar kifoya. Brauzerlar orqali biz CSS kodlarini bemalol tahlil qilishimiz, natijamizni toʻgʻridan toʻgʻri koʻrishimiz mumkin.
Java Script
JavaScript - bu interaktiv va dinamik veb-saytlarni yaratish uchun keng qo'llaniladigan dasturlash tili. U birinchi marta 1995 yilda Brendan Eich tomonidan ishlab chiqilgan va hozirda ECMAScript standartlari organi tomonidan qo'llab-quvvatlanadi. JavaScript barcha asosiy veb-brauzerlar tomonidan qo'llab-quvvatlanadigan yuqori darajali, talqin qilingan dasturlash tilidir.
JavaScript asosan veb-brauzerda ishlaydigan mijoz tomoni skriptlarini yaratish uchun ishlatiladi. Bu shuni anglatadiki, u serverda emas, balki foydalanuvchining kompyuterida bajariladi. Bu foydalanuvchi tajribasini tezroq va sezgirroq qilish imkonini beradi, chunki kod to'g'ridan-to'g'ri brauzerda serverga borishni talab qilmasdan ishlashi mumkin. Bundan tashqari, JavaScript-dan Node.js kabi texnologiyalar yordamida server tomonidagi skriptlarni yaratish uchun foydalanish mumkin.
JavaScript-ning eng mashhur qo'llanilishidan biri bu interaktiv veb-sahifalarni yaratishdir. Masalan, JavaScript-dan ochiladigan menyular, tasvir slayderlarini yaratish va shaklni tekshirish uchun foydalanish mumkin. Bundan tashqari, animatsiyalar, qalqib chiquvchi oynalar va modal oynalar kabi dinamik effektlarni yaratish uchun ham foydalanish mumkin. Bundan tashqari, JavaScript vazifalar ro'yxati va kalendarlar kabi veb-ilovalarni yaratish uchun ishlatilishi mumkin.
JavaScript odatda HTML va CSS kabi boshqa veb-texnologiyalar bilan birgalikda ishlatiladi. HTML veb-sahifaning tuzilishini ta'minlaydi, CSS esa maket va dizaynni yaratish uchun ishlatiladi. JavaScript veb-sahifaga interaktivlik va dinamik xatti-harakatlarni qo'shish uchun ishlatilishi mumkin.
JavaScript o'rganish uchun nisbatan oson til bo'lib, barcha asosiy veb-brauzerlar tomonidan qo'llab-quvvatlanadi. Sintaksis C va Java kabi boshqa dasturlash tillariga o'xshaydi va JavaScript-ni o'rganish va boshlashga yordam beradigan ko'plab manbalar mavjud. Bundan tashqari, Angular, React va Vue.js kabi ko'plab ramkalar va kutubxonalar mavjud bo'lib, ular ishlab chiqish jarayonini soddalashtirish va murakkab ilovalarni yaratishni osonlashtirish uchun ishlatilishi mumkin.
Shuni ta'kidlash kerakki, JavaScript mijoz tomoni tilidir, shuning uchun u foydalanuvchi kompyuterida ishlaydi. Bu shuni anglatadiki, kod foydalanuvchiga ko'rinadi va ular xohlasa, uni ko'rishi va o'zgartirishi mumkin. Bu xavfsizlik bilan bog'liq bo'lishi mumkin, shuning uchun har qanday foydalanuvchi kiritgan ma'lumotlarni serverga yuborishdan oldin tekshirish va tozalash muhim ahamiyatga ega.
Xulosa qilib aytganda, JavaScript kuchli dasturlash tili bo'lib, interaktiv va dinamik veb-sahifalar va veb-ilovalarni yaratishda keng qo'llaniladi. Uni o'rganish oson va barcha asosiy veb-brauzerlar tomonidan qo'llab-quvvatlanadi va boshlashingizga yordam beradigan ko'plab manbalar va ramkalar mavjud. Biroq, mijoz tomonidan skript yaratish bilan bog'liq xavfsizlik muammolarini yodda tutish kerak.