Vi-bap. Eritpeler termidinamikasi Eritpeler konsentratsiyasin esaplaw

VI-Bap. Eritpeler termidinamikasi
1.Eritpeler konsentratsiyasin esaplaw
Eritpelerdiń ózgesheliklerin xarakterleytuǵın shamalardan biri olardiń konsentraciyası bolıp tabıladı. Bul shama eritpede erigen element penen eritiwshi qanday koefficientlerde boliwina baylanıslı. Eritpelerdi tayyarlaw usılı hám konsentraciyalarin ólshewine qarap, eritpeler kóleminhám muǵdarlıq konsentraciyalar menen ańlatıladı.
Muǵdarlıq konsentraciya : procent (%) hám molyal dan ibarat boladi. 100 g eritpede erigen element muǵdarı onıń procent konsentraciyasın ańlatadı. Mısalı, 10% li 100 g kislota eritpesi tayyarlanģan dep shama menen oylayıq : yaǵnıy 10 g kislota 90 g eritiwshi menen aralastırılǵan boladi.
Molyal konsentraciya dep, 1000 g eritiwshide mol element eriwinen payda bolģan eritpege aytıladı, bunda tiykarlanıp eritiwshiniń massasına áhmiyet beriledi. Onı ólshew birligi (gramm-mol/1000 g H₂O) menen ańlatıladı.
Kólemlik konsentraciya da, o 'z gezeginde, molyar hám normal
konsentraciyalarǵa bólinedi. Molyar hám normal konsentraciyalı eritpeler
tayyarlawda eritpeniń kólemi inabatqa alınadı.
Mısalı, 1 molyar eritpe delingende 1 l yamasa 1000 ml eritpe ishinde 1 g — mol element erigen boliwi kerek. Eger 1000 ml eritpeden bir tamshı joǵalsa, ol halda
konsentraciya bir molyar bolmaydi.
ısalı. 3 tamshı suyıqlıq 1 sm³ yamasa 1 ml kólemdi iyeleydi.
Molyar konsentraciya dep, 1 l yamasa 1000 ml eritpede mol element eriwinen
payda bolģan eritpege aytıladı. Onıń ólshew birligi mol/l boladi.
Normal eritpe de tap molyar eritpe sıyaqlı arnawlı kolbada tayarlanadı.
Qandayda bir tamshı joǵalmasliģi kerek.
Normal konsentraciya dep, 1 l yamasa 1000 ml eritpede g - ekvivalent element
eriwinen payda bolģan eritpege aytıladı. Onıń ólshem birligi g - ekv/'l menen
ańlatıladı.
Fizikalìq ximiyada eritpelerdiń termodinamik qásiyetlerin úyreniwde tiykarlanıp molyal konsentraciyadan paydalanıladı. Mısalı, eritpelerdiń qaynaw temperaturasın molyar kóteriliw (ebulioskopik konstanta) hám muzlaw temperaturasın salıstırmalı molyar tómenlew (krioskopik konstanta) bahaları 1000 g eritiwshi ushın esaplanadı.
1- mısal. Tıǵızlıǵı 1. 252 g/ml bolģan 7, 2 n NaOH eritpesiniń % li
konsentraciyası qanday boladi?
Berilgen: p=1, 252 g/ml; c = 7,2 n; E=40.
Belgisiz: m=?
Sheshiw: c = —
--------
den m = ---------= ---------- = 23%.
E N a O H '1 (>0 p -1000 1, 252-1000
2- mısal. Tıǵızlıǵı 0, 9204 g/ml bolģan 47% li etil spirtiniń molyar hám
molyal konsentraciyaların anıqlań.
Berilgen:
p=0, 9204 g/ml; m=47%; M_sp=46.
Belgisiz: S₁=?; S₂=?
Sheshiw: I) c5 =
den molyar konsentraciya esaplanadı.
Cl = 0, 9204-47-1000 „. „. ^ „
-------------- = 9, 4041 mol/l,
1 46 -100
2) Taza etil spirtiniń muǵdarı anıqlanadı :
M₂=9, 4041 -46=432, 59 g,
3) Erituwshuniń massası esaplanadı, eritpeniń massası 920, 4 g.
m =920, 4-432, 59=487, 81 g H₂O
4) 1000 g eritiwshi ushın spirt muǵdarı anıqlanadı :
487,81 : 432,59=1000 : m
m =886,8 g C₂H₅OH kerek bo 'ladi.
5) Spirttiń molyal konsentraciyası anıqlanadı :
c₂ = — = 19, 28 mol/ 1000 g H₂0.
3- mısal Tıǵızlıǵı 1,335 g/ml bolģan sulfat kislota eritpesin
konsentraciyası 577 g/l ge teń: a) sulfat kislotanıń procent; b) molyar hám
molyal konsentrsiyalari; d) eritpedegi suw hám sulfat kislotanıń mol
úlesleri muǵdarın procent menen anıqlań.
Berilgen: S₁=577 g/l; p = l,335 g/ml.
Belgisiz :m=?; c₂=?; c₃=?; n₁=?; n₂=?; n'₁=?; n'₂=?
Sheshiw: 1) m= V • p =1000 -1,355=1335 g eritpeniń massası.
2) Eritpeniń procent konsentraciyası :
1355 : 577=100 : m,
m =42,58%.
3) Molyar konsentraciyası : c₂ — — 5,89 mol/l.
4) Eritiwshiniń muǵdarı : 1335 - 577=758 g.
5) Molyal konsentraciyası : c₃ = = 7,77 mol/1000g suw.
6 ) Suw hám kislotanıń bólimleri:
a) n₁ = 5,89 mol; n₂ = — = 42,11 mol.
b) Ulıwma mol muǵdarı :
N = n₁ + n₂ = 5,89 + 42,11 = 48 mol.
d) Mol bólimlerde mol úlesleri, %.
n'₁ = — ■ 100 = 12,27%,
n'₂ = 1M1. !0 0 = 87,73%.
4- mısal. 100 g toluol, 60 g sirke kislota hám 30 g atseton aralastırılǵan. Sol
qospadaǵı hár bir komponenttiń mol hám mol quraminiń procent muǵdarın anıqlań.
Berilgen: m₁=100 g; M₁=92 ; m₂=60 g; M₂=60 ; m₃= 30 g; M₃=58.
Belgisiz:n₁=?; n₂=?;n₃=?; n'₁=?; n'₂=?n'₃=?
Sheshiw: 1) Elementlardıń mol quramlari esaplanadı :
n₁ = ^ = 1,087 mol; n₂ = — = 1 mol; n₃ = — = 0,517 mol.
2) Ulıwma mollar sanı :
N = n₁ + n₂ + n₃ = 1,087 + 1,0 + 0,517 = 2,604 mol.
3) Mol úlesleriniń procent muǵdarları :
n'₁ = -----100 = 41,74 %; n'₂ = -1 — • 100 = 38,4%;
X 2, 604
£ 2, 604
n < = £ ^ i I. i o o = 19, 85 %.
J 2, 604
5- mısal. 500 ml CaCl₂ eritpesine 0,1 n gúmis nitrat eritpesinen 100 ml
qosılģanda eritpedegi xlor ionları putkilley AgCl jaǵdayında chógedi. CaCl₂
eritpesiniń normal konsentraciyası hám payda bolģan AgCl shókpesiniń
muǵdarın anıqlań.
Berilgen: V=500 ml; c = 0,1 n; E_CaCl2=55,5; p= 1 g/ml; M_CaCl= 111; E_AgNO3 =170.
Belgisiz: C_H=?; m_shókpe=?