Vii bob. Kimyoviy kinetika

VII bob. Kimyoviy kinetika

1. 
   Massalar ta’siri qonuni. Birmchi va ikkinchi tartibli reaksiyalar
   

Kimyoviy kinetika reaksiyalaming borish mexanizmi va tezligini, shuningdek, reaksiya tezligining qanday omillarga bog‘iiqligini oTganadi.
KimySviy reaksiyalar moddalarning kimyoviy moyilligiga qarab har xil tezlikda boradi. Tezlik vaqt birligida konsentratsiyaning o'zgarishi bilan odchanadi.
Ma’lum vaqt oraligdda o‘rtacha tezlik quyidagi formula bilan hisoblanadi:
(VII.l)
bunda: с_г, c₂-konsentratsiyalar; t_lt t₂ -dastlabki va oxirgi jarayon tugagan
vaqti.
Haqiqiy tezlik (у,.) reaksiyaga kirishuvchi moddalar konsentratsiyasini cheksiz qisqa vaqt ichida o‘zgargan cheksiz kichik miqdoriga teng:
^vx = ±Tt ■ (^VIL2)
bundagi “+” ishora vaqt odishi bilan mahsulot konsentratsiyasini ortishi, '‘ esa reaksiyaga kirishayotgan reagentlar miqdorining kamayishini koTsatadi. Tezlik hamma vaqt musbat ishoraga ega.
Reaksiya tezligi reaksiyaga kirishayotgan moddalarning tabiati, konsentratsiyasi, harorati, reaksiyada gazlar ishtirok etsa bosimga, erituvchini tabiatiga (reaksiya eritmalar va o'rtasida borsa) va katalizator ishtirok etish — etmasligi va boshqa omillarga bogdiq bodadi.
Kimyoviy reaksiya tezligining konsentratsiyaga bogdiqligi massalar ta’siri qdnurti bilan ifbdal&mdi, Kimyoviy reaksiya tezligi, reaksiyaga kirishayotgan moddalarning molyar konsentratsiyalarini ko‘paytmasiga to^!g‘ri proporsional. Moddalarning oldidagi stexiometrik koeffitsiyentlar, konsentratsiyalar ko’paytmasiga daraja qilib yoziladi. Umumiy holda quyidagi stexiometrik tenglamani ko‘rib chiqaylik:
225

www.ziyouz.com kutubxonasi