Вижинер шифри
Download 53.97 Kb.
|
KIBER
- Bu sahifa navigatsiya:
- UITSTONNING IKKILIK KVADRAT SHIFRLASH USULI.
- RSA алгоритми
- Х( i )=( Y ( i )) d
Вижинер усулида шифрлаш. Бу шифрлаш усули кўп алфавитли шифрлаш усулига киради. Қуйида кирил алифбосидан фойдаланилган ҳолда калит “КЎЗА” га тенг бўлган ҳолда, “БАЙРАМ_КУНИ” очиқ матнини шифрлаш келтирилган. Бунинг учун дастлаб сатр бўйлаб кирил алифбоси ёзилади. Алифбони биринчи ҳарфи тагидан калит сўз вертикал шаклда ёзилади. Шундан сўнг ҳар бир калит сўзнинг ҳарфи орқасидан горизонтал шаклда алфавит тўлдириб ёзилади.
Ушбу жадвалдан шифрлаш натижаси сифатида қуйидагини олиш мумкин: Т1=ЛЎСРКЗЖКЎИР.
UITSTONNING IKKILIK KVADRAT SHIFRLASH USULI. Bu usulda bizga ikkita jadval kerak bo’ladi . Shifrlanadigan ma’lumot ikkita belgilab bo’linib chiqadi. O’sha ikkita belgi olinadi va bu jadvallardagi belgilarni tegishli pozitsiyalari kesishadi va o’sha pozitsiyadagi belgi shifrlanish uchun olinadi. Birinchi bo’lib o’ng jadvaldagi belgi olinadi , keyin chap jadvaldagisi. Deshifrlashda esa birinchi chap , keyin esa o’ng jadvaldagi belgilar olinib ma’lumot tiklanadi.
T0 = УС/МА/НБ/АЕ/В_/ДО/НИ/ ЁР/БЕ/К_/ШУ/ХР/АТ/ОВ/ИЧ T1 = НФ/ЮД/И,/ЫЫ/ЛХ/ХБ/ИН/РЕ/М_/ХЪ/СЪ/УЯ/_Щ/../ЖЖ
Алгоритм модуль арифметикасининг даражага кўтариш амалидан фойдаланишга асосланган. Алгоритмни қуйидаги қадамлар кетма-кетлиги кўринишида ифодалаш мумкин. 1-қадам. Иккита 200дан катта бўлган туб сон p ва q танланади. 2-қадам. Калитнинг очиқ ташкил этувчиси n ҳосил қилинади n=pq.
3-қадам. Қуйидаги формула бўйича Эйлер функцияси ҳисобланади: f(p,q)=(p-1)(q-1). Эйлер функцияси n билан ўзаро туб, 1 дан n гача бўлган бутун мусбат сонлар сонини кўрсатади. Ўзаро туб сонлар деганда 1 дан бошқа бирорта умумий бўлувчисига эга бўлмаган сонлар тушунилади.
ed=1(modf(p,q)) . Бу шартга биноан кўпайтманинг f(p,q) функцияга бўлишдан қолган қолдиқ 1га тенг. е сони очиқ калитнинг иккинчи ташкил этувчиси сифатида қабул қилинади. Махфий калит сифатида d ва n сонлари ишлатилади.
Ахборотни расшифровка қилишда қуйидаги муносабатдан фойдаланилади: Х(i)=(Y(i))d (modn). Мисол.<ГA3> сўзини шифрлаш ва расшифровка қилиш талаб этилсин. Дастлабки сўзни шифрлаш учун қуйидаги қадамларни бажариш лозим. 1-қадам. p=3 ва q=11 танлаб олинади. 2-қадам. ҳисобланади. 3-қадам. Эйлер функцияси аниқланади. 4-қадам. Ўзаро туб сон сифатида e=7 сони танлаб олинади. 5-қадам.шартини қаноатлантирувчи d сони танланади. (f*1+1)/e= хақиқий сон 20*1+1/7=3
000100 000001 001001. Блок узунлиги бутун сонлар ичидан шартини қаноатлантирувчи минималь сон сифатида аниқланади. =33 бўлганлиги сабабли=6. Демак, дастлабки матнкетма-кетлик кўринишида ифодаланади. 7-қадам.кетма-кетлиги очиқ калит {7,33} ёрдамида шифрланади: Y(1)=(47)(mod 33)=16384(mod 33)=16 Y(2)=(17)(mod 33)=1(mod 33)=1 Y(1)=(97)(mod 33)=4782969(mod 33)=15 Шифрланган сўз Y(i)=<16,1,15> Шифрланган сўзни расшифровка қилиш махфий калит {3,33} ёрдамида бажарилади.: Y(1)=(163)(mod 33)=4096(mod 33)=4 Y(1)=(13)(mod 33)=1(mod 33)=1 Y(1)=(153)(mod 33)=3375(mod 33)=9 Дастлабки сон кетма-кетлиги расшифровка қилинган X(i)=<4,1,9> кўринишида дастлабки матн <ГАЗ> билан алмаштирилади. Келтирилган мисолда ҳисоблашларнинг соддалигини таъминлаш мақсадида мумкин бўлган кичик сонлардан фойдаланилди. Download 53.97 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling