Windows operatsion sistemasin kompyuterge ornatiw (Instalizatsiya qiliw). Joba

Microsoft Windowstıń server OTlari.
Ǵárezsiz kompyuter degi TOT ni bir neshe bólimlerge bolıw múmkin.
1-súwret. TOT lerdıń strukturasi.
Kompyuterdiń lokal resurslarini basqarıwshı qural (ortalıq )-processlerdiń arasında (ortasında ) operativ yadtı bólistiriw funksyasini, processlerdi planlastırıw hám dispertcherizatsiyalash (basqarıwdı oraylastırıw ), multiprotsessorli mashinanıń protsessorini basqarıw, periferiy qurılmaların basqarıw hám lokal OT dıń basqa resurslarini basqarıw funksiyasın atqaradı.
Ózine tiyisli resursların usınıw hám ulıwma paydalanıwǵa xızmet quralı -OTning server bólegi (server). Bul ortalıq sherikliktegi islerdi shegaralaw, tártiplew múmkinshiligine iye. M: fayl hám jazıwlardı quflash (qorǵaw ), tarmaq resurslarini basqarıw, óziniń fayl sistemasına uzoqli (kirisiw) dostup (udalenny dostup) dıń sorawların hám maǵlıwmatlar bazasın analiz qılıw óziniń periferiy apparatına uzoqli paydalanıwshılardıń sorawları gezegin basqarıw hám xokozo.
Uzaqlasqan resurslarǵa bolatuǵın dostup (paydalanıw huqıqı ) sorawları hám xızmeti ortalıǵı -TOTning klient bólegi (redirektor). Bul bólim anıqlaw jumısların atqaradı. Tarmaqqa uzaqlasqan resursların surovlarini hám paydalanıwshılardı jóneltiredi. Serverden juwaptı alıwdı ámelge asıradı hám olardı tarmaq formasında ózlestiredi, yaǵnıy lokal yamasa uzaqlasqan sorawlardıń atqarılıw ámelde qollanıwin parıqlantirmadi.
OT dıń kommunikatsion quralları -Olar járdeminde tarmaqta almasınıw múmkinshiligi payda boladı. Bul bólim maǵlıwmattı adreslew hám buferlew múmkinshiligin jaratadı. Maǵlıwmattı tarmaqta jıberiw marshuritini tańlaydı. Xabardı transpartirovka qılıw wazıypasın atqaradı.
Hár qanday kompyuterdiń jumıs orınlaw funksiyasına kóre ol jaǵdayda OTning server yamasa klent bólegi ámeldegi boladı. 2-súwret. Kompyuterlerdiń óz-ara baylanısıwında operatsion sistema komponentalarining óz-ara baylanıslılıǵı kórsetilgen. 1-kompyuter “klient”, 2- kompyuter “server” wazıypasın atqarmokda. 1- kompyuter de server bólegi, 2- kompyuterde klent bólegi joq Suwretde klient kompyuterdiń redirektor-komponetasi bólek keltirilgen. SHu komponenta tapsırmadan kiyatırǵan barlıq sorawlardı ustap qaladı hám olardı analiz etedi. Eger soraw sol kompyuter resursları ushın ta'luqli bolsa, redirektor onı lokal OT pereadresatsiya etedi, mobodo soraw uzaqlasqan resurs ushın bolsa, tarmaqqa jóneltiredi. Bul jerde klient bólim sorawdı lokal formadan tarmaq formatına almastıradı hám transport etetuǵın podtizimga uzatadı. Bul podtizim serverge jo'natilinadigan hám alınatuǵın maǵlıwmatqa juwap beredi. 2- kompyuterdiń server bólegi sorawdı qabıl etedi hám qayta isleydi hám de lokal OTga orınlaw ushın jiberedi. OTdan nátiyje alınıp server transport podtizimga murojat etedi hám klientke juwaptı jóneltiredi. Klient bólegi: alınǵan sorawdıń formatı hám adresine uyqas túrde nátiyjeni qayta isleydi hám ózlestiredi.
Birinshi TOT lar lokal OTlarni tolıq qamtıp alǵan edi, tek olarda tarmaq ushın mólsherlengen qabıq (obolochka) bar edi. Olar minimum tarmaq funksiyasın, tarmaq qabıǵı menen islew múmkinshiligi ámeldegi bolıp, tarmaq jumıslarınıń tiykarın atqara alǵanlar. Bul kórinistegi TOT larni MS-DOT ornatilagan (3-versiyasınan keyin) barlıq kompyuterlerde kóriw múmkin. M: fayl hám jazıwlardı blokirovka qılıw, fayllarǵa sheriklikte islew dostupini ornatıw hám hokozo. TOT larni lokal OT larda qabıq kórinisinde qurıw hám islewtish zamanagóy OTlarda da qollanilib kelinip atır
2-súwret. Kompyuterlerdiń uzaro baylanısıwında operatsion sistema
komponentalarining uzaro baǵlıqlıǵı.
Biraq bunnan effektliroq kóriniste TOTlarni qurıwdıń taǵı basqa bir túri bar. OT jazıw waqtında onı tarmaq funksiyaların tolıq orınlawǵa iykemlestirip jaratıw, yaǵnıy tarmaq ushın islewge qaratsh. Sistemanıń tiykarǵı modulı tarmaq funksiyasın tolıq óz ishine alatuǵın bul-kórinistegi OTlarni “tarmaq funksiyaları ishinde qurılǵan OT” dep júritiledi. Olar tarmaqlardıń logik (logikalıq ) qurılısın támiyin etedi, tarmaq eksplutatsiyasi hám modifikatsiyasın ápiwayılashtiradilar hám joqarı unimdorlikka iye esaplanadılar hám de maqsetli esaplanadılar. Bularǵa Microsoft firmasınıń Windows NT, 2003 server, 2008 servrer OTlarni mısal etiwimiz múmkin, basqa OT ga kóre unimdorligi hám maǵlıwmattı jaqsı qorǵaw ete alıwı menen keskin parıq etedi. Bilgenimizdey, tarmaqta qandayda bir kompyuter óziniń resurslarini basqa kompyuter ushın bóliwlay alsa, bere alsa, server esaplanadı. Basqa kompyuterdiń resurslarına murojat etiwshi tarmaqtaǵı kompyuter klient esaplanadı. Sonday eken tarmaqtaǵı qálegen kompyuter yamasa server yamasa klient wazıypasın yamasa eki jaǵdaydı da sáwlelengenlashtirishi múmkin. Kompyuterdiń tiykarǵı waziypası server funksiyasın (tarmaqtaǵı basqa kompryuter ushın ulıwma fayl bere alsa, uzaro sherikolik usınısın, programmalardı hámmege kórinetuǵın eta alsa, sheriklik faksidan paydalana alsa ) atqara alsa ajıratılǵan server dep júritiledi. Serverdiń qanday resursların bóliwlay alıwına kóre: serverler: fayl-server, faks-server, Web, printer-server, qosımsha -serverler dep ataladı. (3-súwret)




SHubhasiz ajıratılǵan serverler ushın arnawlı server funksiyaları joqarı dárejede jetilistiriwtirilgan OTlar o'rantiladi. Bul OTlarning server bólegi joqarıdaǵı funksiyalardı anıq orınlaw hám qorǵaw ushın arnawlılastırılgan. Mısalı olar quramına Novell NetWare hám basqalar. Bunnan tısqarı Windows NT OT ni mısal etiwimiz múmkin. Onıń Windows NT Server (dlya videlennogo servera) hám Windows NT Workstation (dlya rabochey stansii) versiyaları bar. Olarda klient bólegi arnawlı qabıq OT kórinisinde qurılǵan bolsa, NT Server variantı server resurslarini usınıwdıń kóplegen quralları menen qurallanǵan, ol bir waqtıniń ózinde kóplegen klientler menen baylanısıwı, ol menen informaciya almasınıw múmkinshiligine iye, oraylastırılǵan basqarıwshı hám de joqarı sapalı qorǵawǵa iye. Kóplegen ajıratılǵan serverler ámeldegi tapsırmalardı atqarmasligi ushın (olardıń ónimliligi susayadi) klient bólegi joq.
Biraq bul másele Windows NT Server de teris jaǵdayda hal etilgen. Bunday tarmaqtaǵı basqa kompyuter resurslarına soraw bolıp qalsa, resursların klientler ortasında almasınıw múmkinshiligin beretuǵın ulıwma lokal programma jaylastırılǵan. Bul jumıstı Windows NT Workstation atqaradı. Sonday eken ajıratılǵan serverli tarmaqtaǵı barlıq kompyuterler bir waqıtta da server de klient wazıypasın atqara aladı, bunaqa tarmaq funksiyasın simmetrik dep qaray bolmaydı. Olardaǵı programmalıq hám texnikalıq jaǵdaylardı 2 ta kompyuter de kóriwimiz múmkin. (4-súwret).
4-súwret. Kompyuterdiń programmalıq hám texnikalıq jaǵdaylar.
1-kompyuter: server funksiyasın joqarı staxda orınlawshı hám arnawlı TOT ornatılǵan.
2-kompyuter: tiykarlanıp klient fuksiyasini orınlawshı, sol jóneliske mólsherlengen islerdi orınlawshı OT ornatılǵan.
Simmetrik bolmaǵan funksiya -simmetrik bolmaǵan appararatli vositlarni talap etedi. SHuning ushın ajıratılǵan serverler operativ hám sırtqı yaddıń úlken bolıwın talap etedi. Olar ushın simmetrik bolmaǵan OTlar (spes) hám simmetrik bolmaǵan (spes) qúdiretli kompyuter bolıwı kerek.
Birinshi dárejeli tarmaqlarda hámme kompyuterler bir-birleriniń resurslarınan foydlanish huqıqı ese (dostup). Hár qaysı paydanauvchi óziniń resursın bóliwleytuǵın etiwi múmkin, basqası odan paydalanıwı múmkin. Bunday tarmaq barlıq kompyuter ushın birdey OT ornatılǵan bolıwı múmkin, ol barlıq kompyuterdiń tarmaqta birdey múmkinshilikke ıyelewin támiyin etedi. Bul tarmaqlarda da simmetrik bolmaǵan jaǵdaylardı da baqlaw múmkin. Mısalı : bir kompyuter óziniń resurslarini basqasınan qorǵawı múmkin. Ol server oǵan murojat etiwshi klient wazıypasın oteydi.
Windows 2008 Server ge qaraǵanda Windows 2008 Advanced Server serverli tarmaqlı OS talay kúshli, joqarı isenimli, masshtablashtiradigan klaster sistemalardı jaratıw múmkinshiligin támiyinleydi. Bul sistema - quran oqıwshı intensivli soraw maǵlıwmatlardı bazasın qurıw ushın ónimli xal etiwshisi, joqarı ónimlilikti, isenimligini támiyinleydi hám sistema komponentlerin tarmaq júkleniwin bólistiriw múmkinshiligi.
Atap ótiw kerek, Windows 2008 Advanced Server ni isletiw ushın haqıyqatlıqtan da sebepleri bolıwı kerek, Mısalı, Kóp protsessorli sistemalardı bar ekenligi (4 protsessordan Kóp), klasterler yamasa tarmaq júkleniwin bólistiriw zárúrligi. Bolmasa Bul sistemanı isletiw ulıwma maqsetke muwapıq bolmaydı, chnuki Windows 2008 Serverge salıstırıwlaganda onıń ústinligi joq.
Microsoft kompaniyası usınıs etkenleri ishinde Windows 2008 Datacenter Server - eń kúshli hám atqarılatuǵın funksiyaları tolıq bolǵan serverli OS. Bul sistemanıń standart múmkinshiliklerden Windows 2008 Advanced Server ge uqsap klasterizatsiya xızmeti hám teń salmaqlılıqlı júkleniwi esaplanadı. Bunnan tısqarı, Windows 2008 Datacenter Server sisteması úlken maǵlıwmatlar bazaları ushın ekonometrik analizi ushın, iri masshtablı ilimiy hám injinerlik modellestiriw ushın, tranzaksiyalarni operativ qayta islew ushın, Kóp serverli hám úlken programmalastırıwlar veb-proektleri ushın optimallasqan.
Windows 2008 Server - Bul kóp funksiyalı OS (keyinirek OS deymiz), fayllar serveriniń funksiyaların hám baspasózdi, qosımshalar serverin, veb-serverin hám kommunikatsion serverin támiyinleydi. Jańa sistema aldınǵısına joqarı isenimlikti, tez islewdi hám basqarıw ańsatligini támiyinleydi. Taǵı áhmiyetlii - Windows 2008 Server de bólistirilgen xızmetlerdiń úlken kompleksi bar, Active Directiry bazasında qurılǵan - kóp maqsetli, masshtablashtiradigan katalog, onı internet-texnologiyalarınan paydalanıp jaratılǵan hám sistema menen tolıq integrallasqan. Active Directory sistemalardı basqarıwdı hám korporativ tarmaqta resursların qıdırıwdı talay ápiwayılastıradı. Windows 2008 Server quramına kiretuǵın internet-xızmetlerdiń kóbisi shólkemlerge Internet-texnologiyalardı keń isletiwge múmkinshilik jaratadı - quramalı veb qosımshalar hám informatsiyalar aǵımın tarqatıw xızmetlerin (audio, video hám t.b. ), sonıń menen birge Windows 2008 Server bazasında intertarmaqlardı qurıw.
Windows 2008 Server sisteması áhmiyetli máselelerdi orınlaw ushın joqarı dárejeli isenimliligine hám masshtablastırıwǵa iye.
Joqarı dárejede buzulmasdan islewligi paydalanıwshılardı maǵlıwmatlarǵa isenimli kiriwin támiyinleydi, názerde taza voqyealar hám buzulishlarga qaramastan. Sistemaǵa Xizmet kórsetiwdi ulıwma ǵárejetlerin kemeytiwge mólsherlengen Windows 2008 Server de serverlerdi tarmaqlardı hám kliyentlar sistemaların basqarıw kúshli qurallardı kompleksi bar.
Bul qurallarǵa internt standartlarına tiykarlanǵan Active Directory katalogdıń xızmeti kiredi, siyasat tiykarında sistema menen ıqsham basqarıw kem ushraytuǵın múmkinshiliklerdi usınıs etedi, avtorizatsiyani kúshli xızmetlerin, haqıyqıylıǵın tekseretuǵın kataloglar hám katalog daǵı qosımshalar infrastrukturasini birlestirilishi kiritilgen.
Active Directory katalogı - masshtablastırılatuǵın, Internetstandartlariga tiykarlanǵan hám korporativ dárejedegi kataloglar xızmeti operatsion sistema dárejesinde tolıq integrallasqan. Ol basqarıwdı ápiwayılastıradı hám kerekli resursların qıdırıwdı ańsatlashtiradi. Active Directory katalogdıń qural hám múmkinshilikleri keltirilgen:
• paydalanıwshılar hám tarmaq resursları menen ápiwayılasqan basqarıw. Active Directory katalogı maǵlıwmatlardıń iyerarxik quramın jaratılıwma múmkinshilik tuwdırib, basqarıw jeńilliklerdi basqarıwdı ápiwayılastıradı hám Paydalanıwshılar ushın fayllar hám printerlerge uqsas tarmaq resurslarini qıdırıw procedurasın ańsatlashtiradi.
• gruppalı siyasat. Paydalanıwshılar hám kompyuterler ushın sazlaw hám háreketlerdi anıqlawǵa siyasatlardı isletiw múmkin. Lokalga qaraǵanda, gruppalı siyasat Active Directory katalogında barlıq uzel, domena yamasa tashkil etilgen birlik ushın siyasatlardı ornatıwǵa múmkinshilik jaratadı. Siyasat tiykarında basqarıw operatsion sistemanı jańalaw, qosımshalardı ornatıw, paydalanıwshılar profillerin sazlaw a stoldagi sistemalardı muxosara qılıw sol sıyaqlı wazıypalardı orınlawdı ápiwayılastıradı.
• ıqsham hám haqıyqıylıqtı teshrishni qawipsizligin asırıw hám avtorlastırıw.
Íqsham hám xaqiqiyligini avtorlashtirishni tekseriwdi qorǵawlanǵan Xızmetler, internette islengende ma'-lumotlarga kirisiwdi quramalılashtirmasdan maǵlıwmatlardı himyalashni támiyinleydi. Active Directory katalogınıń xızmeti Kerberos vS, Secure Sockets Layer v3 hám Tzansport Layer Security x. 509 v3 sertifikatları menen, sonıń menen birge bir neshe domenlarni birlestirgen qawipsizlik gruppaları haqıyqıy -ligini tekseretuǵın qatar protokollardı ustap turadı.
• kataloglardı birlestiriw. Kataloglardı birlestiriw paydalanıwshılar, kompyutelar, qosımshalar hám qurılmalar tuwrısındaǵı maǵlıwmatlardı basqarıw procedurasın shólkemlestiriw hám ápiwayılastırıw imkaniyatın jaratadı, sonıń menen birge Paydalanıwshılar ushın Kerekli maǵlıwmatlardı qıdırıwdı ápiwayılastıradı. LDAP protokolına tiykarlanǵan interfeyllar sinxronizatsiyani ustap turıw ústemshilikleri menen paydalanıwǵa múmkinshilik tuwdıradı hám birlestiriw ushın málim bir talaplardı támiyinleydi.
• katalogǵa infrastruktura hám qosımshalardı kirgiziw. Active Directory katalogınıń quralları konfiguratsiyani sazlaw (tuwrılaw ) ni ápiwayılastırıw, qosımshalardı hám boshqA tarmaq komponentleri tárepinen katalogǵa kiritilgenlerdi basqaradi.
• quramalılıǵın asırmastán masshtablastırıw Active Directory xızmetinde domendagi millionlap ob'yektlari ushın masshtallashtirish ótkeriledi hám indeksatsiya texnologiyası isletiledi, hám tezligin asıratuǵın jetilisken replikatsiya texnikası.