X. N. Atabayeva, J. B. Xudayqulov

Tuproqning fosfor va kaliy bilan ta‟minlanganligiga qarab 
guruhlarga bolinishi 
______________________ _________________ 5-jadval 
Ta‟minla- 
nishi 
P
3
0
5
K
2
0 
Kirsa 
nov 
bo„yi- 
cha, 
nordon 
Ma- 
chigin 
bo„yi- 
cha, 
karbo- 
natli 
Chirkov 
bo„yi- 
cha, 
karbo- 
natsiz 
Kirsanov 
bo„yicha, 
nordon 
Machigin 
bo„yicha, 
karbo- 
natli 
Chirkov 
bo„yi- 
cha, 
karbo- 
natsiz 
Juda kam 
<25 
<10 
<20 
<40 
<50 
<20 
Kam 
26-50 
11-15 
21-50 
41-80 
51-100 
21-40 
0„rtacha 
51-10 
16-30 
51-100 
81-120 
101-200 
41-80 
Ko„pay- 
gan 
101-150 
31-45 
101-150 121-170 
201-300 
81-120 
Yuqori 
151-250 
46-60 
151-200 171-250 
301-400 
121-180 
Juda 
yuqori 
250 dan > 60 
dan> 
200 dan 
> 
250 dan > 400 dan > 180 dan > 
H>
H>
H>
H>
H>
H>
Ekinlarni fosforga bo„lgan talabi har xilligi ildizning rivoj- lanishiga va 
tuproqda ekssudatlaming chiqarilishiga bog'liqdir. Ildizlar chiqaradigan 
ekssudatlar miqdori ekin turiga va tuproq muhitiga bog„liq. Ildizlar 
chiqaradigan ekssudatlami fosfobakteri- 
25 

---

yaiar o„zlashtiradi. Bu mikroorganizmlardan to„planadigan fosfomi o'simlik 
o„zlashtiradi. 
0„simlikning kaliy bilan ta‟minlanishi tuproqdagi kaliy miqdoriga, 
tuproq muhitiga va tuproq to„plamidagi kation tarkibiga bog„liqdir. Masalan, 
karbonatli tuproqlarda tuproq muhiti pH-7,8, kaliy miqdori 250 mg/kg 
bo„ladi. Agar kaliy o„g„iti tuproqqa solinsa hosil oshadi. Sababi shundaki, 
kaliy tuproqda ko„p bo„lgani bilan o„simlik uni o„zlashtirishiga tuproqda 
ko„p miqdorda bo„ladigan kalsiy kationi to„sqinlik qiladi. Kaliyli o„g„it 
solinsa, o„simlik uni o„zlashtiradi.