Xalqaro biznes strategiyasi va tuzilishi

QO`SHIMCHA BILIM: Nima uchun Strategiya kerak?
Demak, Strategiya bu menejerlar tomonidan raqobatdosh ustunlikka ega bo'lish uchun firma resurslari va asosiy vakolatlaridan maksimal darajada foydalanish uchun foydalanadigan rejalashtirilgan harakatlar to'plami. Strategiyalarni ishlab chiqishda menejerlar firmaning o'ziga xos kuchli va kuchsiz tomonlarini o'rganishdan boshlaydilar. Keyin ular firma oldida turgan muayyan imkoniyatlar va muammolarni tahlil qiladilar. Firma kuchli tomonlari, zaif tomonlari, imkoniyatlari va tahdidlarini tushunib yetgach, menejerlar quyidagilarga qaror qilishadi:

• 
  qaysi mijozlarni maqsad qilib qo'yishi kerak.
  
• 
  qanday mahsulot turlarini taklif qilish.
  
• 
  raqobatchilarni qanday qilib yengish kerak.
  
• 
  butun dunyo bo'ylab firma faoliyatini qanday qilib sozlash va muvofiqlashtirish kerakligi.
  

Xalqaro strategiya bu ikki yoki undan ortiq mamlakatlarda amalga oshiriladigan strategiyadir. TMK menejerlari cheklangan miqdordagi kompaniya resurslarini taqsimlash va dunyo miqyosida qo'shimcha qiymatlarni qo'shish faoliyatini sozlash, yirik bozorlarda ishtirok etish, chet elda qimmatli sherikliklarni ega bo`lish va xorijiy raqiblarga javoban raqobatbardosh harakatlarni amalga oshirish bo'yicha xalqaro strategiyalar ishlab chiqadilar.
Menejerlar firmaning raqobatdosh ustunliklarini ta'minlaydigan strategiyalarni ishlab chiqadilar. Bartlett va Ghoshal-lar tomonidan ishlab chiqilgan xalqaro biznesda barqaror, raqobatbardosh ustunlikni yaratish bo'yicha eng keng tarqalgan yondashuvdir. Ushbu olimlarning ta'kidlashicha, firma bir vaqtning o'zida quyidagilarni rivojlantirishga intilishi kerak:

• 
  Uning qiymat zanjiri faoliyatida global miqyosdagi samaradorlikka erishish.
  
• 
  Bir mamlakat darajasidagi turli xil xatar va imkoniyatlarni boshqarish uchun ko'p millatli moslashuvchanlikka erishish.
  
• 
  Xalqaro miqyosda ishlashni o'rganish va ushbu tajriba va bilmlardan butun dunyoda foydalanish.
  

Shunday qilib, global miqyosda raqobatdosh bo'lishni istagan firmalar bir vaqtning o'zida uchta strategik maqsadlar - samaradorlik, moslashuvchanlik va o'rganishni amalga oshirishlari kerak. Keling, ularni ko'rib chiqamiz.


Samaradorlik
Firma samarali xalqaro qiymat zanjirlarini yaratishi kerak. Samaradorlik deganda firmaning operatsiyalari va faoliyati narxini global miqyosda pasaytirish tushuniladi. Bir nechta qiymat zanjiriga ega bo'lgan TMKlar o'zlarining ilmiy-tadqiqot ishlari, ishlab chiqarish, mahsulotni yetkazib berish, marketing va mijozlarga xizmat ko'rsatishni qanday tashkil qilishlariga alohida e'tibor berishlari kerak. Masalan, avtomobilsozlik kompaniyalari cheklangan miqdordagi joylarda ishlab chiqarish va manbalarni konsentratsiyalash orqali katta miqyosdagi iqtisodiyot samarasiga erishishga intiladilar. Toyota uchun (www.toyota.com), bu Xitoy kabi arzon mamlakatlarda va AQSh kabi yirik bozorlarda ishlab chiqarishni anglatadi. Toyota o'z yetkazib beruvchilari orqali birgalikda sifatni saqlab qolish bilan birga arzon narxlardagi ehtiyot qismlar bilan ta'minlanishni ta'minlaydi. Uning avtomobillarini butun dunyo bo'ylab jo'natish bo'yicha logistika operatsiyalari samarali va tejamkor hisoblanadi.