Xalqaro moliyaviy tashkilotlar va ularning investitsion loyihalarni amalga

2.Jahon banki guruhi va uning tarkibidagi tashkilotlar faoliyati 

 

Jahon  banki  xalqaro  moliya  tashkiloti  hisoblanib,  rivojlanayotgan 

mamlakatlarga  moliyaviy  va  texnik  ko„mak  berib  ularning  iqtisodiyoti 

rivojlanishiga  katta  hissa  qo„shish  maqsadida  tashkil  etilgan.  Tashkilot  1944-yil 

Bretton-Vudsda 

tashkil  etilgan  bo„lib,  hozirgi  vaqtda  shtab-kvartirasi 

Vashingtonda  joylashgan.  Dastlab  Jahon  banki  sifatida  Xalqaro  tiklanish  va 

taraqqiyot  banki  tushinilgan.  1960-yilga  kelib  esa,  Xalqaro  rivojlanish 

assotsatsiyasi  tuzildi  hamda  Jahon  banki  deganda  ushby  ikki  yirik  tushinila 

boshlangan.  Keyinchalik  ushbu  ikki  tashkilotga  yana  uch  tashkilot  qo„shildi.  Ular 

Xalqaro  moliyaviy  korporatsiya,  Investitsiyalarni  kafolatlash  bo„yicha  ko„p 

tomonlama  agentlik  va  Investitsion  bahslarni  tartibga  solish  bo„yicha  xalqaro 

markaz.  Jahon  bankining  asosiy  vazifasilaridan  biri  iqtisodiy  taraqqiyotni 

moliyalashtirish hisoblanadi. Agarda Jahon bankining birlamchi kreditlari ikkinchi 

jahon  urushidan  so„ng  Yevropaning  iqtisodiyotini  tiklashga  yo„naltirilgan  bo„lsa, 

keyinchalik jahonning qoloq mamlakatlari iqtisodiyotini tiklashga qaratilgan. 

Hozirgi 

vatda 

Jahon 

bankining 

asosiy 

maqsadi 

rivojlanayotgan 

mamlakatlarning  ijtimoiy-iqtisodiy  taraqqiyotiga,  mazkur  mamlakatlarning  ishlab 

chiqarish  darajasini  oshirishga  yordam  berish,  aholining  ijtimoiy  ahvolini 

yaxshilashga ko„maklashishdir. 

Hozirgi  davrda  Jahon  banki  ming  yillik  Deklaratsiyasiga  muvofiq  o„z 

faoliyatining  asosiy  vazifalarini  belgilab  olgan.  Ming  yillikdagi  rivojlanish 

maqsadlariga 2025-yilgacha erishish lozim bo„lib, u o„z ichiga quyidagilarni oladi: 

- kambag„allik va ochlikka barham berish; 

- umumiy boshlang„ich ta‟limni ta‟minlash; 

- bolalar o„limini qisqartirish; 

- onalik muhofazasini yaxshilash; 

- VICH(SPID) bezgak va boshqa kasalliklarga qarshi kurashish; 

- atrof-muhitni barqaror rivojlanishini ta‟minlash; 

---

14 

- rivojlanish maqsadlarida global hamkorlikni shakllantirish.

5

 

Jahon  banki  kredit  olish,  uni  qaytara  olish  darajasida  bo„lgan  mamlakatlar 

uchun  mablag„larni  mujassamlaydi.  Ammo,  tashkilot  boy  mamlakatlarga  yoki 

alohida  shaxslarga  kreditlar  ajratmaydi.  Mazkur  tashkilot  o„z  faoliyatini 

rivojlanayotgan  va  qoloq  davlatlarga  texnik  loyihalarni,  iqtisodiy  dasturlarni 

moliyalashtirish  orqali  bu  davlatlarning  iqtisodiy  salohiyatini  oshirishga 

ko„maklashadi. Bu vazifalar bankning asosiy uzoq muddatli vazifalari hisoblanadi. 

Oxirgi yillarda bank oldingi yillardagi tajribasiga tayangan holda mamlakatlarning 

iqtisodiy  rivojlanish  bosqichlari  darajalarini  inobatga  olib,  loyihalarni  tanlash 

jarayonini asosan rivojlanayotgan mamlakatlarning iqtisodiy darajalarini oshirishni 

inobatga olgan holda olib bormoqda. 

Quyida  Jahon  Banki  tarkibidagi  tashkilotlarning  so„ngi  yillardagi  faoliyati 

o„rganib  chiqib,  ularning  xalqaro  iqtisodiy  munosabatlarni  rivojlantirishda 

qanchalik samarali ishlar olib borayotganligining guvohi bo„lishimiz mumkin.