Xasanov sardorbekning jaxon musiqasi tarixi

FARG’ONA DAVLAT UNIVERSITETI
SAN’ATSHUNOSLIK FAKULTETI
“CHOLG’U IJROCHILIGI” YO’NALISHI
II-BOSQICH 21.26-GURUH TALABASI
XASANOV SARDORBEKNING
JAXON MUSIQASI TARIXI
FANIDAN


Mustaqil ishi
XX asr Estrada san'ati
Reja:

1. 
   Estrada tushunchasi
   
2. 
   Estrada san'ati
   
3. 
   Myuzikl - xoll teatri
   

Estrada tushunchasi - lotincha tomosha ko‘rsatish uchun maxsus ko‘tarilgan. joy ya’ni sahna m a’nosini beradi. XIX asr oxiriga kelib bu tushuncha yakka tartibda, kichik shaklda ijod qilish m a’nosini anglata boshladi. Dramaturg pyesa, rejissyor spektakl, aktyor obraz yaratadi. Uchala jarayon bir kishida mujassam bo ‘lib, u kichik shakldagi tomosha yaratsa, nomer deb ataldi. Tomosha - nomer yaratish san’ati XX asrdan boshlab estrada deb atala boshlandi. Nomer yaratgan va uni san’t darajasida namoyish qilgan shaxs esa estrada aktyori deb ulug‘lana boshlandi. Estrada deb nom oigan sahnada esa parda - sahna ortidagi «gorizont», yonidagi kulis - sahna sathini aylantiradigan mashina b o ‘lmaydi. U shu jihati bilan maxsus jihozlangan teatr sahnasidun farq qiladi.

XIX asrga kelib yirik shaharlarning ko ‘payishi va sanoatning rivojlanishi shaharliklar madaniyatini o'zgartirib yubordi. Natijada, teatr san’ati turlari qatorida opera va balet nomi bilan, aktyorlardan yuqori arajadagi tayyorgar]ik ko ‘rish, teaírdan esa katta sarf- harajatlarni talab qiladigan katta shakldagi tomoshalar yaratish yuqori maqomga ega bo ‘ldi. Bu davr talabi edi. Chunki qorni to‘q, usti but, tashvishi yo‘q aslzodalar uchun zerikkan paytida ermak boMadigan, ko‘ngil ochadigan tomosha joylari yaratildi.
Zerikkanlar ehtiyojidan kelib chiqib badiiy jih atd an «katta shaklda» ifodalangan teatr spektakllari - uch aktli, ikki antraktli - tanaffusli tom oshalarga aylantirildi. Ikki m arta tomoshadan tanaffusga chiqqan zodagonlarga teatr foye va bufetlarída bir-biríari
bilan suhbatlashishlari uchun yaratilagan sharoit ularga ma’qul bo‘ldi. Shunday qilib, «k atta shaklda»gi tomoshalar ko ‘rsatadigan teatrlar kuni bilan tomosha kutib zerikkan zodogonlarni kechasi bir joyga to ‘playdigan ham da vaqtni o ‘tkazish uchun xumorbosdi, ermak va ovunchoq b o ‘la oladigan markazlarga aylandi. Bu davr yana «katta shaklda» ifodalanadigan tomoshalar shaklini ham yaratdi va uni «konsert» deb atadi. Konsert - teatrga raqobat b o ‘la oigan ham da «kichik shaklda»gi tom oshalarni estrada san ’ati darajasiga olib chiqqan, ijodkorlarni bir joyga to ‘playdigan tad b ir b o ‘lib qoldi. «K onsert»ga alohida to ‘xtalguncha uning shakllanish jarayoniga nazar tashJaymiz.
V arete - f ra n s u z c h a « aralash m a» m a ’no sin i an g latad i. T o m o sh a turlarini - te a tr , musiqa, estrada va sirk san ’atini birlashtirgan «Varete» teatri 1720-yilda Parijda tashkil topdi.
Repertuari ko‘ngilochar tomoshalardan iborat bo ‘lgani uchun uni ilk estrada teatrining k o ‘rinishí sifatida tahlil qilamiz. Unda avval bir aktli spektakl namoyish qilingan. Spektakldan sokng, alohida q o 'sh iq , sh e’r, raqs, musiqa ijrochisi, a k r o b a t, jan g ly o r va fokuschilar o ‘z nomerini ko ‘rsatgan. Bunday shakldagi tomosha turi «Varete» - ilk b o r teatr spektakli va k o n sert d astu rin i birlashtirgan tomoshagoh bo ‘ldi. Bu dargoh barcha zerikkanlar k o ‘ngil ochishi uchun eng ma’qul maskan b o ‘ldi. Chunki, bu yerda k o ‘ngil ochish uchun barcha y o 'n a lis h d a g i tom osha tu rlari birlashtirilgan edi. K o ‘ngilochar maskanlar «Varete» nomi bilan
Fransiya b o ‘ylab va Yevropaning yirik sh ah arlarig a tarq alib ketdi.