Xemoretsepsiya (xemo shretseptorlar)

---

Xemoretsepsiya
Xemoretsepsiya (xemo... shretseptorlar)
— bir yoki koʻp hujayralilar ixtisoslashgan
hujayralarining tashqi muhitdagi hayot
uchun muhim boʻlgan kimyoviy
moddalardan taʼsirlanishi. X.ning
dastlabki jarayoni taʼsirlovchi kimyoviy
modda bilan hujayra membranasidagi
xemoretseptor oqsil oʻrtasidagi taʼsirdan
iborat. X. — evolyutsiya jihatidan eng qad.
retsepsiya tipi, barcha tirik organizmlar
uchun xos. Koʻpchilik hayvonlar uchun 2

---

xil X.: interoxemoretsepsiya (koʻp
hujayralilar ichki muhitini, jumladan,
gormonlar, mediatorlar, antigenlar va
boshqalarni analiz qiluvchi) va
eksteroxemoretsepsiya (tashqi kimyoviy
taʼsirlarni qabul qiluvchi) xos. Yuksak
tuzilgan organ izmlarda ixtisoslashgan
kimyoviy sezgi organlari — hid bilish, taʼm
bilish paydo boʻladi. Bu xiddagi organlar
umurtqali hayvonlar va bir qancha
umurtqasizlar (mas, hasharotlar)da bor.
Bundan tashkari, kam ixtisoslashgan X. —
gavda qoplamining taʼsirlovchi
moddalarga nisbatan umumiy kimyoviy
sezgirligi ham mavjud.