Xix asrning I yarmida kimyo fanining rivojlanishi

Jozef Lui Proust  

---

Jon Dalton (Dalton) [6] (ing. Jon Dalton; 1766 yil 6 

sentyabr - 1844 yil 27 iyul) - ingliz fizigi va kimyogari, 

meteorolog, tabiatshunos va kimyoviy atomizmning 

yaratuvchisi. Birinchi marta (1794) u izlanish olib bordi va 

u o'zi ko'rgan azob-uqubatlarini - rang ko'rligi, keyinchalik 

uning sharafiga rang ko'rligi deb nomladi; Qisman bosim 

qonunini (Dalton qonuni) (1801), qizdirishda gazlarning 

bir tekis kengayish qonuni (1802), suyuqliklarda 

gazlarning eruvchanligi qonuni (Genri - Dalton qonuni) 

kashf qilindi. U ko'p nisbatlarning qonunini yaratdi (1803), 

polimerizatsiya fenomeni (misol sifatida etilen va butilen 

yordamida) kashf etdi, "atom og'irligi" tushunchasini 

kiritdi, birinchi bo'lib bir qator elementlarning atom 

og'irliklarini (massalarini) hisoblab chiqdi va ularning 

nisbiy atom massalarining birinchi jadvalini tuzdi va shu 

bilan ularning miqdoriy asosini yaratdi. materiya 

tuzilishining qadimiy atom nazariyasi. 

 

Oksford universitetining Manchester universiteti 

professori (1793) [7], Frantsiya Fanlar akademiyasining 

xorijiy a'zosi (1816), Manchester Adabiy va falsafiy 

jamiyatining prezidenti (1817 yildan), London Qirollik 

Jamiyati (1822) va Edinburq Qirollik Jamiyati a'zosi 

(1835), Qirol medali sohibi. (1826). [8]