Yangi iqtisodiyotda marketing innovatsiyasining

Oriental Renaissance: Innovative, 
educational, natural and social sciences 
 
VOLUME 1 | ISSUE 4 
ISSN 2181-1784 
Scientific Journal Impact Factor SJIF 2021: 5.423 
443 
w
www.oriens.uz
May
2021
 
 
Ijtimoiy tarmoqlar va marketingning innovatsiya munosabati: Yigirma birinchi 
asrning interaktiv davrida tashkilotlar mijozlar to’g’risida to’plagan ma’lumotlaridan 
qanday qilib barqaror raqobatbardosh ustunlikni qo’lga kiritish strategiyasini ishlab 
chiqmoqdalar (Peppers va Rogers, 2011, 4-bet). Raqobatbardosh bo’lib qolish uchun 
tashkilotlarning mijozlar bilan munosabatlarini samarali boshqarish kerakligi sababi 
shu (Peppers and Rogers, 2011, 3-bet). Marketing adabiyotida tranzaktsion va 
relyatsion marketing mavjud (Ferrell va Hartline, 2011, 24-bet). Tranzaktsion 
marketingning asosiy elementi marketing aralashmasi. O’zaro aloqalar marketingida 
mijozlar va biznes sheriklar bilan munosabatlar muhim ahamiyatga ega (Rakich va 
Rakich, 2008, 255-259 betlar). Aloqa marketingi yaxshi muloqotga asoslangan 
(Feiertag, 1997, 18-bet). Aloqa marketingi «ko’rinmas tarmoq», «yo’naltirilgan 
xabar» va «tinglang va xizmat qiling» kabi yondashuvlardan iborat (Levinson va 
Maklaughlin, 2005, 8-12 betlar). Ishbilarmon sheriklar bilan munosabatlarni o’rnatish 
va qo’llab-quvvatlash samaradorlikka ta’sir qiladi. Mijozlar bilan aloqa mijozning 
ehtiyojlari va istaklariga muvofiq «haqiqiy» mahsulotlarni ishlab chiqarishga imkon 
beradi. Ta’minlovchilar bilan aloqa «haqiqiy» yozuvlarni sotib olishga imkon beradi. 
Distribyutorlar bilan aloqa zarur bo’lganda mahsulotlarni iste’molchilarga etkazib 
berishga imkon beradi. Aloqa o’rnatish va qo’llab-quvvatlash uchun axborot 
texnologiyalarini qo’llash zarur. Yana bir muhim o’zgarish mijozning rolini 
o’zgartirmoqda (Rakich va Rakich, 2003, 95-104-betlar). Majburiy ommaviy 
aktsiyalarga katta miqdordagi mablag ‘ajratish ko’pincha samarasiz. Inqiroz davrida 
xarid qilish odatlari va iste’mol darajasi o’zgarib bormoqda. Ishni qisqartirish va kam 
daromadlar bozor falajining yaqinlashuvi va yomon qarzlarning misolidir. Faqatgina 
kuchli kompaniyalar (bozorning yirik ishtirokchilari) o’zlarining brendlarini 
mijozning yashash xonasiga olib kirishga harakat qiladigan televizion reklamalarga 
mablag ‘yo’naltirishdi. Biroq, eng kuchli milliy ommaviy axborot vositalarining 
ta’sirchan reklama xarajatlari (RTS, Pink, B92,va boshqalar ) resurslarni aqlli 
ravishda kamaytirishi va javonlarda yuqori ko’rinishga yo’naltirishi mumkin.
«Marketing» pulining bir qismini o’z iste’molchilarining yig’ilish joylariga, 
masalan, Internet va ijtimoiy tarmoqlarga yo’naltirish maqsadga muvofiqdir. 
Brendning uzoq muddatli pozitsiyasini aniqlash juda muhimdir (Manić va boshq ., 
2009, 205-214 betlar). Internet tufayli xaridorlar ko’proq aloqada bo’lib, ular faolroq 
va talabchanroq. Texnologik yutuqlar tashkilotlarga mijozlar bilan munosabatlarni 
yanada samarali boshqarish imkoniyatini berdi, shuningdek, mijozlarga «xabardor 
bo’lish va ko’proq talab qilish» imkoniyatini berdi (Peppers va Rogers, 2011, 3-bet). 

---