Yarim o’tkazgichli mikroelektronikaning fizik asoslari Mikroprosessor turlari

RAM EDO xotirasi MP uchun qiymatlarni TEQQ, ning o`kishiga kerak bo`ladigan vaqtni qisqartiradi, xususan, EDO da registr «zanjirlar» to`plani qo`shilgan, ularning hisobotiga chiqishdagi qiymatlar mikrosxemaga keyingi so`rovgacha ushlanib turilishi mumkin (bugungi kunda RAM EDO tipidagi xotira o`rtacha 45 nanosekund murojaat qilish vaqtiga va 264 Mbayt/s processor—xotira qiymatlarini maksimal uzatish tezligiga egadir.
SD RAM xotirasi tizim unumdorligini, TEQQ, ishlash tezligining processor shinasini ishlash tezligi bilan bir-biriga moslashishi hisobiga oshiradi (SD RAM hozir 200 MGc chastotalargacha ishlashi mumkin). Bu xotirada qiymatlarga murojaat qilish vaqti MP ning ichki taktli chastotasiga bog’liqdir va 6— 10 ns ga etadi, qiymatlarni processor—xotira bo`yicha maksimal uzatish tezligi 528 Mbayt/s (!) (haqiqatda processor—kesh xotira bo`yicha uzatish tezligiga teng). SD RAM xotirasi ShK ning unumdorligini umumiy 25 % ko`paytiradi va ayniqsa jonli videografikalarni ko`rib chiqishda va uch o`lchamli grafika bilan ishlashda qulaydir.
Aslida ta’kidlash kerakki, oxirgi raqam ShK kesh-xotirasiz ishlashga xosdir — kuchli kesh bor bo`lganda unumdorlikdagi yutuq bir necha foizlarni tashkiletishi mumkin.
Xotiraning bu turlarini umumiy qo`llashni Intel 430 TX, VIA Apollo 580 va ularga o`xshash bosh platadagi mikrosxemalar to`plani amalga oshiradi (ba’zida jargonda ularni Triton 3 deb atashadi).
Doimiy eslab qolish qurilmasi (DEQQ) ham bosh platada o`rnatilgan modullar (kassetalar) asosida quriladi va ushbu o`zgarmaydigan axborotlarni saqlash uchun ishlatiladi: operatsion tizimning yuklovchi dasturlari, kompyuter qurilmalarining testlash dasturlari va kiritish-chiqarish bazaviy tizimining (BIOS) bazi drayverlari va b. DEQQ dan faqat ma’lumotlarni o`qish mumkin, DEQQ ga ma’lumotni yozish EHM dan tashqarida laboratoriya sharoitlarida bajariladi. DEQQ ning modullari va kassetalari, odatda, bir necha yuz kilobaytdan ortmaydigan sig’imga ega. DEQQ, energiyaga bog’lik, bo`lmagan eslab qolish qurilmasidir.
Izox, keyingi yillarda ba’zi ShK larda yarim doimiy, qayta dasturlanadigan eslab qoluvchi qurilmalar Flash-xotira ishlatila boshlandi.
Flash-xotiraning modullari yoki kartalari tug’ridan to`g’ri bosh plata raz’yomlariga o`rnatilishi mumkin va quyidagi parametrlarga ega: sig’im 32 Kbaytdan 15 Mbaytgacha; o`qish bo`yicha murojaat qilish vaqti 0, 06 mks; bir baytni yozish vaqti taxminan 10 mks; Flash-xotira energiyaga bog’liq bo`lmagan eslab qolish qurilmasidir.
Ma’lumotni qayta yozish uchun Flash-xotiraning maxsus kirishiga dasturlash kuchlanishini berish kerak (12 V), bu ma’lumotning tasodifiy o`chib ketish imkoniyatining oldini oladi. Flash-xotirani qayta dasturlashni bevosita disketadan yoki ShK klaviaturasidan maxsus nazoratchi bor bo`lganda yoki ShK ga ulanadigan tashqi dasturlagich orqali bajarish mumkin.
Flash-xotira juda tez harakat qiladigan, ixcham, alternativ MDY eslab qolish qurilmalarini — «qattiq jismli disklarni» yaratish uchun ham, BIOS dasturlarini saqlaydigan DEQQ, ni almashtirish uchun ham juda qulay bo`lib, u ShK ni modernizaciya qilishda bu dasturlarni «to`g’ridan to`g’ri disketadan» yangilash va yangiroq versiyalarga almashtirish imkonini beradi.
Tuzulish jihatdan asosiy xotira har biri 1 bayt sig’imga egabo`lgan millionlab alohida xotira yacheykalaridan tashkil topadi. ShK lar asosiy xotirasining umumiy sig’imi 1 Mbaytdan 128 Mbayt oraliqda bo`ladi. TEQQ, sig’imi DEQQ, sig’imidan bir-ikki tartib yuqoridir: DEQQ, 64, 128, (kamroq 256) Kbaytni band etadi, qolgan sig’im — bu TEQQ, dir.