Yarimo'tkazgich diyotining asosiy xususiyatlari uning volt-amper xarakteristikasi (vax) bilan ifodalanadi

Diyotning ishlash printsipi rasmda ko'rsatilgan diagrammalarni tasvirlaydi.




Yarimo'tkazgich diodining parametrlari:





Yarimo`tkazgich diod formulalari:




Yuqori chastotali yarim o‘tkazuvchi diodlar 

To‘g‘rilovchi diodlarga o‘xshab, yuqori chastotali YO’D larda ham n-p o‘tishning 

nosimmetrik  o‘tkazuvchanligi  ishlatiladi.  Ular  to‘g‘rilovchi  diodlarga  qaraganda 

ancha  yuqori  chastotalarda  ishlaydi  (yuzlab  MGs  gacha),  universal  va  impulslilarga 

bo‘linadi.  Universal  yuqori  chastotali  diodlar  tokning  bir  yo‘nalishdagi  yuqori 

chastotali  tebranishlarni  olish  uchun  modulyatsiyalashgan  yuqori  chastotali 

tebranishlarni  amplitudasi  bo‘yicha  –  chastotali  modulyatsiya  tebranishlarni 

33 

 

(detektorlash)  chastotasini  o‘zgartirish  uchun  qo‘llaniladi.  Impulsli  diodlar  impulsli 

shemalarda almashib ulagich elementi sifatida ishlatiladi. 

YO’D yuqori chastotada ishlaganda diodning inersiyaligiga sababchi bo‘lib, o‘tish 

sig‘imi  katta  ro’l  o‘ynaydi.  Agar  diod to‘g‘rilovchi  sxemaga  ulansa,  bunda  sig‘imni 

ta’siri to‘g‘rilash jarayonini yomonlashuviga olib keladi. 

Bundan  tashqari,  n-p  o‘tishga  keltirilgan  tashqi  kuchlanishni  bir  qismi  diodning 

baza  qarshiligida  qolishi  tufayli,  to‘g‘rilash  samaradorligi  pasayadi.  Shundan  kelib 

chiqadiki,  yuqori  chastotada  ishlaydigan  YO’Dni  n-p  o‘tishlari  kichik  sig‘imli  va 

bazaning kichik qarshiligiga ega bo‘lishi kerak. 

Sig‘imni kamaytirish uchun o‘tish maydonini kamaytirishadi, bazanig qarshiligini 

kamaytirish  uchun  bazaning  qalinligini  kamaytirishadi.  Yuqori  chastotali  diodni 

inersion  hususiyatlarini  kamaytirish  talabi  va  shu  sababli  o‘tish  maydonini 

kamaytirish,  bir  xil  asosiy  bo‘lmagan  zaryad  tashuvchilarning  xayot  vaqti  va  baza 

qalinligi  o‘ta  muhim  bo‘lishi  mumkin,  shundanki,  agar  diod  impuls  shemada  qayta 

ulagich sifatida ishlasa. Qayta ulagich ikki xolatga ega: ochiq va yopiq. Ideal holatda 

qayta ulagich ochiq bo‘lganida qarshiligi nolga teng, qarshiligi cheksiz  katta bo‘lishi 

–  yopiq  bo‘lganida  va  bir  onda  bir  holatdan  ikkinchi  holatga  o‘tishi  lozim.  Amalda 

yuqori  chastotali  diodni  yopiq  holatidan  ochiq  holatiga  va  teskarisi  qayta  ulashlarda 

turg‘un (statsionar) holat bir muncha vaqtdan keyin o‘rnatiladi, uni qayta ulash vaqti 

deb  ataladi  va  diodning  inersion  xususiyatlarini  ta’riflaydi.  Tez  qayta  ulaganda 

inersion  xususiyatlari  bo‘lishi  qayta  ulanadigan  impulslar  shaklini  buzulishiga  olib 

keladi. Impulsli diodlarni tayyorlashda dastlabki yarim o‘tkazgichga rekombinatsiyani 

(Au,  Cu,  Ni)  unumli  markazi  bo‘lgan  elementlar  kiritiladi,  bu  esa  og‘irligi  bir  xil 

bo‘lmagan  zaryad  tashuvchilarni  hayot  vaqtini  kamaytiradi.  P-xududini  (bazasini) 

qalinligi  Np  teshiklarni  chopish  diffuzion  uzunligi  miqdoriga  qaraganda  kam 

miqdorigacha kamayadi. Bu bir vaqtda og‘irligi bir xil bo‘lmagan tashuvchilar hayot 

vaqtini  va  baza  qarshiligini  kamaytiradi.