Yarimutkazgi chdiodla r

Nurlanuvchi diodlar - bitta r -p utishga ega bulgan, elektr

energiyani nokogerent yoruglik nuriga uzgartuvchi yarimutkazgich

nurlanuvchi elektron asbobdir. Nurlanuvchi diodlarda elektron-

kovak juftliklarining rekombinatsiyalashuvi natijasida yoruglik

nuri paydo buladi. Agar r -p utish tugri yunalishda siljitilgan

bulsa rekombinatsiya sodir buladi. Nurlanuvchi rekombinatsiya

tugri zonali deb ataluvchi yarimutkazgichlarda xosil buladi. Bun­

day yarimutkazgich sifatida arsenid galliyni keltirish mumkin.

Nurlanayotgan yoruglikning tulkin uzunligi YA energiyasi taxminan

yarimutkazgich ta’kiklangan zonasi kengligiga mos keluvchi kvant

energiyasi bilan aniklanadi. Arsenid galliy asosida tayyorlangan

nurlanuvchi diodlarning tulkin uzunligi YA= 0,9-1,4 m k m t

tashkil etadi. Kurinuvchi nurlar diapazonidagi nurlanuvchi diod­

lar fosfid galliy, karbid kremniy va boshkalar asosida tayyor-

lanadi. Zamonaviy nurlanuvchi diodlarda galliyning azot va alyu­

miniy bilan birikmalaridan foydalaniladi.

Nurlanuvchi diodlarning energetik xarakteristikasi sifati­

da kvant chik/ishi (samaradorlik)dan foydalaniladi. Kvant chiki-

shi boshkaruv zanjiridan utayotgan xar bir eleyuronga nurlanuvchi

diod chikishida nechta nurlanish kvanti tugri kelishini kursatadi.

Gomoutishli nurlanuvchi diodlar uchun odatda, kvant chikishi 0,01-0,04 ni tashkil etadi. Geteroutishli nurlanuvchi diodlar xosil

kilish uchun binar va uch komponentapi yarimutkazgich birikma-

lardan foydalaniladi, ular uchun kvant chikishi ancha yukori kiy­

matni (0,3 gacha) tashkil etadi, lekin xamma vakg birdan kichik

buladi. VAXlari, oddiy diodlarnikidek, eksponensial boglanish

bilan ifodalanadi. Nurlanuvchi diodning kayta ulanish vakti

10'7-I0'9 s ni tashkil etadi.

Nurlanuvchi diodlar optik aloka liniyalarida, indikatsiya

kurilmalarida, optoelektron juftliklarda va yakin kelajakda

elektr yoritgich asboblarni almashtirishda kullaniladi.

Fotodiod va nurlanuvchi diod optoelektronikaning asosiy

yarimutkazgich asboblaridir. Opt oelekt ronika - elektronikaning

bulimi bulib, axborotlarni kabul kilish, uzatish va kayta ish­

lashda yoruglik signallar elektr signallarga va aksincha Uzgarti-

rilishini ta’minlovchi elektron kurilmalarni ishlab chikish,

yaratish va amaliy kUllash bilan shugullanadi.

Reja: