Yer fondini 30% o`rmonlar, texnogen yerlar (shahar, qishloklar, sanoat, transport tarmoqlari, turli injenerlik inshoatlari) 2% ni egallaydi. Kon foydalanadigan, butunlay unumsizerlar 34%ni tashkil qiladi. (Qayumov va boshq 2002). - Yer fondini 30% o`rmonlar, texnogen yerlar (shahar, qishloklar, sanoat, transport tarmoqlari, turli injenerlik inshoatlari) 2% ni egallaydi. Kon foydalanadigan, butunlay unumsizerlar 34%ni tashkil qiladi. (Qayumov va boshq 2002).
- O`zbekistonda 1998 yilning 24 iyulida O`zbekiston Respublikasi yer resursari bo`yicha Davlat qo`mitasi tuzildi (Goskomzem). Bundan tashqari Respublika tabiatni muhofaza qilish qo`mitasi (goskompriroda) birgalikda yerdan samarali foydalanish va uni muhofaza qilish bo`yicha faoliyat ko`rsatib keladi. (goskompriroda 1988 yil tashkil qilingan)
Yer (tuproq)larning sifat ko`rsatgichlari joylarda farq qiladi. Tuproqlar unumdorligini baholash va tuproqlardan samarali foydalanish maqsadida tuproqlar bonitirovkasi va kadastirini ishlab chiqish joriy qilingan. - Yer (tuproq)larning sifat ko`rsatgichlari joylarda farq qiladi. Tuproqlar unumdorligini baholash va tuproqlardan samarali foydalanish maqsadida tuproqlar bonitirovkasi va kadastirini ishlab chiqish joriy qilingan.
- Tuproq bonitirovkasiga –yerlarni baholash ishlarini dastlab V.V.Dokuchayev boshlab bergan. Uni amalda V.V.Dokuchayevning shogirdi N.M.Sibirsev rivojlantiradi. U 1900 yilda tuproqshunoslik bo`yicha o`quv qo`llanmasi yozadi va uning bir bobini tuproqlar bonitirovkasiga bag`ishlaydi.
- Bonitirovka lotincha – bonitas – «yaxshi sifatlilik» ma'nosiga ega.
- Tuproq bonitirovkasida tuproqning barcha sifat ko`rsatkichlari inobatga olinadi. O`zbekistonda tuproq bonitirovkasi uchun 100 balli shkala qabul qilingan. Qulayroq bo`lishi uchun 100 balli shkala (sug`oriladigan yerlar uchun) 10 sinfga bo`lib o`rganiladi. Bunda paxtadan olinadigan hosil miqdoriga tayangan xolda ish tutiladi.
- Xulosa va takliflar
- K.G`afurov (1976) Qorakul vohasidagi sug`oriladigan tuproqlarda: kam sho`rlangan tuproqlarda 35-40 tga urtacha sho`rlangan tuproqlarda 70-210 t/ga kuchli sho`rlangan tuproqlarda 150-370 tga sho`rxoqlar tarkibida 400-800 t/ga mineral tuzlar borligini qayd qiladi.
- O`zbekistonda cho`l qumli tuproqlar va qumlar 13,8 mln. gektar maydonga ega. Bu barcha yerlarning 30,6 % ni tashkil qiladi. (Rafiqov, 1988).
- «O`rta Osiyo - gidrotermik keskinliklar va rangbarang tuproq qoplamiga ega bo`lgan o`lka» (I.Stepanov, avtoreferat,1970,37b.)
- Respuklikada 1993-1996 yillarda 1 ga yerga o`rtacha qilingan suvning miqdori:
- Samarqand viloyatida 7,1ming m3ga, Jizzaxda 7.3 ming m3ga, Sirdareda 7.9 ming m3ga, Xorazmda 15.5 ming m3ga, Qoraqalpog`istonda 13.2 ming m3ga, Buxoro viloyatida 12.1 ming m3ga.
-
Do'stlaringiz bilan baham: |
