Yillar adabiyotining asosiy yutug‘i nimalardan iborat?

18.“Arabiy til din uchun ne darajada lozim bo'lsa, rusiy ham tiriklik va 
dunyo uchun lozimdir. Arabiy bilmasang din, ruscha bilmasang, dunyo qo'ldan
ketar”. Ushbu fikrlami kim qaysi asarida aytgan?
M ahmudxo'ja Behbudiy yuqoridagi fikrlami ” Ikki emas, to'rt til lozim “ 
(1913 ) nomli maqolasida aytgan. Allomaning o 'zi arab va fors tillarini yaxshi bilgan, 
rus tilini tushungan, gaplasha olgan. Behbudiyning qiziqish va bilim doirasi shu qadar 
keng ediki, u Turkistonning hamma jihatiga - siyosiy va ijtimoiy ahvoli, iqtisodiy va 
madaniy holati, buguni va ertasiga g'oyat qiziqib qaradi, o'zini shu xalq, shu yurtning 
taqdiriga javobgar shaxslardan biri deb his qildi.
19. Jadid dramaturgiyasi va teatrining boshlovchisi kim?
M ahmudxo'ja Behbudiy 1911-yilda “Padarkush” (yoki “O'qim agan bolaning 
holi”) dramasini yozish bilan adabiyotda o'ziga xos yangilik yaratdi. Shuni aytish 
kerakki, “Padarkush” dramasida inqilobiy g'oyalar emas, m a’rifat-chilik, komillik 
qarashlari olg'a surilgan. Pyesada chorizm mustamlakachilik siyosatini fosh etuvchi 
va qoralovchi fikr-mulohazalar yo'q bo'lishiga qaramay, 1913-yilgacha 
asarni 
sahnalashtirish yoki nashr etishga ruxsat berilmadi.
“Padarkush” 1913-yilda o'zbek va tojik tilida chop etildi. K o'p o'tm ay, 
Samarqand, Toshkent, Buxoro, Andijon, Namangan, Qarshi, Q o'qon shaharlaridagi 
teatrlarda sahnalashtirildi. Hamma joyda tomoshabinlar pyesani olqishlar bilan kutib 
oldilar. Buning ikkita sababi bor: birinchidan, o'sha vaqtlarda xalq millat ahli uchun 
tamomila yangilik bo'lm ish teatr san’atiga g'oyat tashna edi. Ikkinchidan, asarda
12

o'sha davr hayoti uchun xos voqea ko'rsatilib, ko'pchilikni qiziqtiradigan ezgu 

g'oyalar, ibratli fikrlar aks ettirilgan edi.
20. O'zbek dramaturgiyasining shakllanishiga va 
unda m a’rifatchilik 
an’analarining qaror topishiga samarali ta’sir etgan asar qaysi?
M ahmudxo'ja Behbudiyning “Padarkush” asari o'zbek dramaturgiyasining 
shakllanishiga, unda ma’rifatchilik an’analarining qaror topishiga samarali ta’sir etdi. 
Natijada, Abdulla Avloniy, Hamza, Fitrat, Abdulla Qodiriy, Cho'lpon, Hoji Muin 
Shukrullo, Badriy, Tavallo kabi ijodkorlarning m a’rifatparvarlik ruhida yozilgan 
asarlari birin-ketin yuzaga kela boshladi. Behbudiy ta ’sirida Hamza “Yangi saodat”, 
Abdulla Qodiriy “Baxtsiz kuyov” Hoji Muin Shukrullo “T o 'y ”, “Mazluma xotin” , 
“ Eski maktab - yangi maktab” kabi sahna asarlarini yaratishdi.