Yillar adabiyotining asosiy yutug‘i nimalardan iborat?

MAVZU: YANGI 0 ‘ZBEK ADABIYOTI NAMOYANDALARI. 
M AHM UDXO‘JA BEHBUDIY 
16. “Oyina” jurnali asoschisi kim? Uni qaysi tillarda chiqarmoqchi bo'lgan?
“Oyina” jurnali 1913-yilda M ahm udxo'ja Behbudiy tomonidan nashr etilgan 
(Behbudiy shu yili “Samarqand" gazetasini ham chiqargan). Jumal Turkistonda 
ijtimoiy fikming taraqqiyotida juda katta ahamiyatga molik bo'ldi. Jurnalning 
birinchi sonida Behbudiyning o'zi “Oyina” shunday bir narsaki, odam unga o'zini 
ko'rish, yuzining qandayligini bilish uchun qaraydi. Yuzi turli fizik va psixik omillar
11

ta’sirida qizil, sariq, qora yoki oq b o iish i mumkin. Kishi oyinaga nogahoniy payqab 

qolishi mumkin bo'lgan dardlarini davolash uchun qaraydi” ,- deydi.
Behbudiyning o 'zi arab, fors tillarini yaxshi bilgan, rus tilini tushungan, gaplashq 
olgan. “Oyina”ni 
to 'rt tilda - turkiy, forsiy, arab va rus tillarida chiqarmoqchi 
bo'lgan.
17. Behbudiy 1908- vilda qanday qo'llanma yaratdi?
Behbudiy 1908-yilda “Kitobat ul - atfol “( “ Bolalar uchun yozuv 
kitobi”) 
qo'llanmasini yaratib, nashr etadi. Bunda ish yuritish qoidalari, har xil rasmiy va 
xususiy xatlar yozish yo'l-usullari, tinish belgilar xususida fikr yuritiladi, namunalar 
beriladi. Respublikamiz mustaqillikka erishgachgina bizda shunday ish yuritishga 
doir qo'llanm a paydo bo'ldi. Behbudiy esa, o'sha vaqtlardayoq bu muhim masala 
mohiyatini tushunib yetgan edi. Behbudiy o ‘n sakkiz moddada ".xat yozmoq 
shartlarini" tushuntiradi; maqsad-niyatni aniq, qisqa, serm a’no, tushunarli so 'z va 
iboralar bilan, odob va hurmat ruhida yozmoq kerakligini ta’kidlaydi. Behbudiy “har 
til va lug 'at so ‘zini о 'z qoida va irnlosi ila yozmoq lozim", “turkiycha yozilur ekan va 
bir iboraning turkiysi bo ‘lib turib oni о ‘rniga nisiy va yo ajnabiy ismini yozmoqni 
ahli donish. man ’ qiladurlar", deydiki, bu talab hozir ham o 'z qimmatini to'la saqlab 
qolgan.