Reja Sovet Rossiyasi o'z janubiy chegaralarida Buyuk Britaniyaning mustahkamlanib olishini va uning Afg'oniston bilan birga Turkistondagi milliy-ozodlik kurashi tayanchi bo'lib qolishini istamas edi. Shuning uchun ham Afg'onistonning davlat mustaqilligini birinchi boiib Sovet Rossiyasi tan oldi. Ayni paytda, Afg'onistonga zarur bo'lib qolsa, harbiy yordam berishini ham ma'lum qildi. 1921-yilda sovet-afg'on shartnomasi imzolandi. - Sovet Rossiyasi o'z janubiy chegaralarida Buyuk Britaniyaning mustahkamlanib olishini va uning Afg'oniston bilan birga Turkistondagi milliy-ozodlik kurashi tayanchi bo'lib qolishini istamas edi. Shuning uchun ham Afg'onistonning davlat mustaqilligini birinchi boiib Sovet Rossiyasi tan oldi. Ayni paytda, Afg'onistonga zarur bo'lib qolsa, harbiy yordam berishini ham ma'lum qildi. 1921-yilda sovet-afg'on shartnomasi imzolandi.
- Buyuk Britaniya Afg'oniston davlatining mustaqil siyosat yuritishiga aslo chiday olmadi. Afg'onistonni itoatkor davlatga aylantirish maqsadida 1919-yilning 3-mayida unga hujum qildi, shu tariqa uchinchi ingliz-afg'on urushi boshlandi. Inglizlar 300 ming qo'shin bilan hujum boshladi. Afg'on armiyasi 60 ming kishi edi. Lekin 200 mingdan ortiq jangchisi bo'lgan afg'on qabilalari chegara bo'ylab joylashgan edi. Shu sababli ingliz armiyasining hujumi muvaffaqiyatsiz yakunlandi. 8-avgust kuni Ravalpindi shahrida ingliz-afg'on shartnomasi imzolandi.
1923-yilda yerga xususiy mulkchilikni joriy etish to'g'risida qonun qabul qilindi. Dunyoviy o'quv yurtlari kengaytirildi. Xotin-qizlar gimnaziyasi ochldi. Nikoh haqida qonun qabul qilindi. Ko'p xotinlilik cheklandi. Yer solig'i natural emas, pul bilan olinadigan bo'ldi. Bu ijobiy o'zgarishlar, tabiiyki, aholi kambag'al qismining turmush darajasiga salbiy ta'sir ko'rsatdi, natijada aholining bu qatlami orasida hukumat siyosatidan nordzilik vujudga keldi. - 1923-yilda yerga xususiy mulkchilikni joriy etish to'g'risida qonun qabul qilindi. Dunyoviy o'quv yurtlari kengaytirildi. Xotin-qizlar gimnaziyasi ochldi. Nikoh haqida qonun qabul qilindi. Ko'p xotinlilik cheklandi. Yer solig'i natural emas, pul bilan olinadigan bo'ldi. Bu ijobiy o'zgarishlar, tabiiyki, aholi kambag'al qismining turmush darajasiga salbiy ta'sir ko'rsatdi, natijada aholining bu qatlami orasida hukumat siyosatidan nordzilik vujudga keldi.
- Yosh afg'onlar hukumatiga qarshi hukmron tabaqalar bundan o'z maqsadlari yo'lda foydalandilar. 1924-yiida Xostda reaksion g'alayon ko'tarildi. Podshohni «dindan qaytgan» deb e'lon qilindi. Xotin-qizlar gimnaziyasi yopildi. 1927-yilda Omonullaxon chet el safarida bo'ldi. Misr parlamentiga afg'on qilichini taqdim qilar ekan «mustaqillik jangda qo'lga kiritiladi, sadaqa qilinmaydi», dedi. 1928-yilda safardan qaytgan kiritiladi, sadaqa qilinmaydi», dedi. 1928-yilda safardan qaytgan «Omonullaxon umumiy majburiy xizmat joriy etdi. Feodal nishonlarini U-kor qildi. Qirolicha Surayyo ochiq yuz bilan delegatlar oldiga chiqdi. Nnlijiida feodal Iar 1928-yilning kuzida yosh afg'onlar hukumatiga qarshi i|i)*/,g'olon uyushtirishga kirishdilar. Buning oqibatida 1929-yilning VHiivarida Omonullaxon hukumati ag'darildi. Amirlik taxtini reaksiya tflynnchi Bachai Sako egalladi. Yangi hiikumat yosh afg'onlar boshlagan pohotlarni bekor qildi. Bu hoi Alg'onistonning burjuacha yo'ldan Iivojlanishi tarafdori bo'lgan kuchlarning noroziligiga sabab bo'ldi. Bu pichlar 1929-yilning oktabr oyida general Muhammad Nodir boshchiligida hokimiyatni egalladilar. Bachai Sako taxtdan ag'darildi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
