Yopiq sugʻorish tizimi

Шартли белгилар:
Q₀ - суғориш учун керак бўлган сув миқдори, л/с;
Q_сб - қочириладиган сувлар миқдори, л/с;
W - ариқ кўндаланг кесимининг сув оқиб ўтадиган юзаси;
i - ариқнинг бўйлама қиялиги;
n - ариқ тубининг ва деворининг кенглик коэффициенти;
Q¹- ариқнинг сув ўтказиш имконияти.

Юқорида таъкидлаб ўтилган суғориш тармоқлари шаҳарнинг кўча ва йўл тармоқларини белгиловчи бош режага асосланган ҳолда ўтказилиб, шаҳарнинг инженерлик ободонлаштириш талабларига буйсунган ҳолда намликка сарфланадиган сув сарфини тежаш ва ариқ тизими қирғоқларини сув ювиб кетмаслик ҳамда шаҳар ҳудудининг ландшафт ва табиий рельефини ўзгартирмаслик мақсадида улар турли хил қоплама қурилмалари билан мустаҳкамланади.

2 1

3 3

5 6
2.14-расм. Шаҳар ҳудуди бўйлаб ариқ тизимининг умумий жойлашиш тартиби.
1-асосий канал; 2-тарқатувчи кўча суғориш тармоғи; 3-худудий кўча суғориш тармоғи; 4-сув қочириш тармоғи; 5-суғориш ариқлари; 6-пайоноб ариғи.

Ҳозирги кунда ободонлаштириш талабларига асосланган ҳолда шаҳар ҳудудидаги суғориш тизими, унинг сув ўтказиш имкониятига қараб қоплама қурилмалар қўлланилиши ва уларнинг ҳисоб-китоби қуйидаги услубият орқали ўз ечимини топади.

Бизга шаҳарнинг маълум ҳудуди учун керак бўлган сув миқдори Q миқдори асосида ариқнинг кўндаланг кесим элементларини аниқлашга ёрдам беради. Бунда
q = wc (2.1)
Ариқнинг фаолият кўрсатиш кесими юзасини аниқлаймиз
W = q/ c (2.2)
Трапеция шаклидаги ариқнинг сув оқадиган юзаси кўндаланг кесими юзаси қуйидаги кўринишга эга бўлади:
W = (b + m h₀) h₀ (2.3)
χ = b + m₀ h₀; m₁ = m₂ ҳолда m₀ =2 ;
(2.1) формуладаги W нинг қийматини (2.3) формулага қўйиб қуйидаги ечимга эга бўламиз:
W¹ = W = (b + mh₀ ) h₀; (2.4)

B
H m h₀ m₂
a₁ b a₂