Yu. S. Shokirova, E. Yunusaliyev
Download 2.48 Mb. Pdf ko'rish
|
Korxonalarda ishlab chiqarishni tashkil qilish
- Bu sahifa navigatsiya:
- KIRISH
|
Taqrizchilar: SH.ZAYNUDDINOV Toshkent Davlat iqtisodiyot universiteti, «Menejment» kafedrasi mudiri, iqtisod fanlari doktori, professor M. ADHAMOV Farg„ona Davlat universiteti “Iqtisodiyot” kafedrasi prof- essori, iqtisod fanlari doktori 3 KIRISH Mustaqil O„zbekiston Respublikasini iqtisodiy jihatdan rivojlantirish amalga oshirilayotgan hozirgi kunda jamiyatning har bir a‟zosi oldida bozor iqtisodiyoti qonuniyatlarini, uning O„zbekiston Respublikasida qanday amalga oshirilayotganini, bu qonuniyatlarning ishlab chiqarishga tadbiq etilishi va pirovard natijasini, talab darajasida xizmat ko„rsatish va tovar ishlab chiqarishni yo„lga qo„yishning sirlarini bilib olish kabi vazifalar turibdi. Bozor iqtisodiyotining asl ma‟nosi iqtisodiyotni tashqaridan tartibga solish tajribasidan voz kechib, o„z-o„zini boshqaradigan mexanizm yaratishdir. Ana shu o„z-o„zini tartibga solib, yo„naltirib, barqaror o„sish suratlarini ta‟minlab turadigan yangi bozor mexanizmining markazida inson omili yotadi. Boshqacha qilib aytganda shunday sifatdagi kadrlar tayyorlash kerakki, u o„zida hozirgi zamon ilmiy-texnik inqilobi yutuqlarini mujassamlashtirgan, paydo bo„ladigan ziddiyatlarni bartaraf qila oladigan xususiyatlarni gavdalantirgan bo„lishi kerak. Ayni vaqtda kadrlar o„zida yuksak milliylik, o„z Vatani imkoniyatlaridan unumli foydalana bilish xislatlarini ham egallashlari darkor. Prezidentimiz I.A.Karimov «O„zbekiston kelajagi buyuk davlat, deb ta‟kidlamoq uchun barcha asoslar bor. Respublikada hamma narsa tabiiy boyliklar, unumdor yer, qudratli iqtisodiy, ilmiy-texnikaviy va ma‟naviy salohiyatlar mavjud. Eng muhimi - bu diyorda mehnatsevar xalq va iste‟dodli yoshlar yashaydi» * , - degan edi. O„zbekiston Respublikasining kelajakda buyuk davlat bo„lishi ko„p jihatdan hozirgi kunda ta‟lim-tarbiya olayotgan yoshlarga bog„liq ekan, ularni har tomonlama yetuk kadrlar qilib tayyorlash, ayniqsa, ilmiy jihatdan har qanday nazariy muammolarga va xo„jalik amaliyotida paydo bo„ladigan savollarga ijobiy yondasha oladigan, ularni hal etish qobiliyatiga ega bo„lgan mutaxassislarni tayyorlash shu kunning dolzarb masalalaridan biriga aylanib bormoqda. Kadrlar tayyorlash Milliy Dasturida «yangi pedagogik texnologiyalarni qo„llab talabalarni o„qitishni intensivlashtirish» eng zarur vazifalardan qilib qo„yilgan. Pedagogik texnologiya bu - texnika va inson omillarining o„zaro ta‟sirini hisobga olgan holda o„qitish va darslarni o„zlashtirish jarayonidagi yaratish, qo„llash, aniqlashni optimal shaklga keltirishni o„ziga maqsad qilib qo„ygan sistemali yondashish uslubidir. O„qitishning maqsadi, uning mazmuni, dars uslubi, nazorat va natijani baholashni o„zaro bog„lab loyihalash, dars o„tayotgan o„qituvchining maqsadi va talabalarning vazifalari orqali aniq ravshan belgilab berish pedagogik texnologiyaning asosini tashkil qiladi. 1997 yil avgust oyida qabul qilingan «Kadrlar tayyorlash Milliy Dasturi»da O„zbekiston yoshlarining raqobatbardosh bilimli bo„lishi, jahon andozalari darajasiga erishish va davlat standartlari asosida tayyorlash vazifasi qo„yilishining * * I.A. Karimov. O„zbekiston buyuk kelajak sari. T.: O„zbekiston. 1998, 165bet. 4 o„zi, iqtisodning barcha sohalarida yangi mutaxassislarni va ixtisoslashgan kadrlarni tayyorlash va qayta tayyorlashga qaratilgandir. Bunday jahon andozalariga mos keladigan va Respublikamiz milliy qadriyatlarini o„zida mujassam eta oladigan mutaxassis kadrlar tayyorlash oliy o„quv yurtlari zimmasiga yuklatiladi. Bu esa oliy o„quv yurti zimmasiga barcha umumiy yo„nalishga oid fanlar, ilg„or texnika-texnologiya bilan bir qatorda zamonaviy moliyaviy, iqtisodiy, tashkiliy va boshqaruvga oid bilimlarni o„qitishni tubdan yaxshilash va takomillashtirish vazifasini qo„yadi. Korxonalar va ularning ishlab chiqarish faoliyatini rivojlantirish davr talabiga aylanib borayotgan bir paytda zamonaviy iqtisodiy fanlar qatoridan o„rin olgan biznes va tadbirkorlikka oid fanlarni o„qitish muhim o„rin tutadi. Ishlab chiqarish salohiyatini mustahkamlash Respublikani yanada samarali rivojlantirish uchun ishonchli asoslardan biridir. Respublikada qudratli va bir qancha nodir sanoat korxonalari barpo etilgan va ishlab turibdi. Ular sanoatning deyarli barcha tarmoqlari - og„ir sanoat, mashinaso- zlik, samolyotsozlik va avtomobilsozlik sanoatidan tortib, engil sanoat va qishloq xo„jalik mahsulotlarini qayta ishlash sanoati, fan bilan bog„liq bo„lgan ishlab chiqarish tarmoqlarigacha barcha turdagi ishlab chiqarish sohalarini qamrab olgan. Mavjud ulkan resurslar, aql-zakovat va ishlab chiqarish potensiali hamda shu soha ilmini mukammal egallagan mutaxassis kadrlar respublikada iqtisodiyotni yangilash, uni rivojlantirish yo„liga o„tkazishga doir islohotlarni amalga oshirishga yordam beradi. Hozirgi kunda har bir rahbar xodim korxonalar faoliyati samaradorligi aso- sini tashkil qiladigan asosiy va yordamchi ishlab chi-qarish jarayonlarini tashkil qilish, texnika - texnologiyani zamon talablari asosida takomillashtirishda inno- vatsion qarorlar qabul qilish va boshqarish kabi bilimlarga ega bo„lishi zarur. Tadbirkorlik va kichik biznesni rivojlantirish davr talabiga aylanib borayotgan bir davrda kichik biznes va xususiy korxonalarni tashkil qilishning tashkiliy- huquqiy asoslari, muammolarni bartaraf qilish yo„llarini bilish talab etiladi. Shu munosabat bilan mazkur darslikda korxonalarda ishlab chiqarishni tashkil qilish, kichik biznes va xususiy korxonalarni tashkil qilishga doir masalalarni im- kon qadar kengroq yoritishga harakat qilindi. Darslikni tayyorlashda o„zlarining qimmatli fikr-mulohazalarini bildirgan taqrizchilar iqtisod fanlari doktori, professorlar Sh.Zaynuddinov va M.Adhamov- larga shuningdek, “Menejment” kafedrasi mudiri, dotsent Х.G‟oziyev, dotsent A.Soliyevlarga muallifllar chuqur minnatdorchilik bildiradilar. Mualliflar darslikni ilk bor nashrga tayyorlanganligi va kamchiliklardan holi emasligini nazarda tutib, bildirilgan fikr-mulohazalarni mamnuniyat bilan qabul qiladilar va kelgusi nashrlarda ularni inobatga oladilar. |
