Yuk tashish mashinalari

Yuk tashish mashinalari

YKT mashinalarining paydo boʻlishi uzoq tarixga ega. Odamlar oʻz xayoti davomida turmushda qoʻl bilan bajaradigan ishlarini engillashtirish, ish unumini oshirish ustida doimo izlanishgan. Chunki ayrim ishlarni bajarish qiyin yoki butunlay iloji edi.Eramizdan avvalgi 27-asrda Misr piramidalarini qurishda ulardan keng foydalahilgan. Balandligi qariyb 150 metr boʻlgan piramidalar massasi 2-30 tonnagacha boʻlgan prizmatik toshlardan qad koʻtargan.

Eramizdan avvalgi 22-asrda qadimgi Xitoy va Xindistonda foydalanilgan richagli mexanizmlarni xozirgi qulochli kranlarning dastlabki namunasi deyishimiz mumkin (1-rasm).

Eramizdan avvalgi 7-asrda bloklar paydo boʻldi.

YKT mashinalarini takomillashib borishida rus mexaniklarini ham mexnati katta boʻlgan.11-asrda Nijniy Novgorodda sofiya cherkovini qurishda,1677-yili Kremldagi 130 tonnalik qoʻng`iroqni oʻrnatishda,1769-yili polispastlardan foydalanilgan.

1872-yilga kelib, Rossiyada mashinasozlik nazariyasiga asos solgan olim “Mashinalar xaqida ommaviy leksiyalar” (1859 yil ) va “Koʻtarish mashinalari kursi” (1872 yil) nomli asarlar muallifi professor I.A.Vishnegradskiy sohaga oid birinchi kitobni yozdi.

Oʻzbekistonda yuk koʻtarish-tashish mashinalarini ishlab chiqarish 1950-yillardan keyin boshlandi. 1960-yillarda Andijon mashinasozlik zavodi da universal yuklagichlar. Andijon “Kommunar” zavodida paxtani buntga koʻtarishda ishlatiladigan lentali transportyor (konveyer) lar ishlab chiqarila boshlagan.1980-yilda Samarqand shahrida liftlar ishlab chiqarish zavodi ish boshlagan.

Xozirgi kunda “Andijonmash” OAJ da Angren koʻmir konida koʻmirni shaxtadan omborlarga tashiydigan lentali konveyerlar uchun ehtiyot qismlar ishlab chiqarilmoqda.

• Rossiya Federatsiyasi hukumatining 2009 yil 10 sentyabrdagi 720-sonli qarori bilan g‘ildirakli transport vositalarining xavfsizligi to‘g‘risidagi umumiy texnik reglament tasdiqlangan.
• Unga ko‘ra, quyidagi toifa avtomobillarning yon va orqa qismi markirovka qilinishi shart:
• N2 — maksimal massasi 3,5 tonnadan ortiq bo‘lgan, lekin 12 tonnadan oshmaydigan, yuk tashishga mo‘ljallangan transport vositalari;
• N3 — maksimal massasi 12 tonnadan ortiq bo‘lgan, yuk tashishga mo‘ljallangan transport vositalari;
• O3 — maksimal massasi 3,5 tonnadan ortiq bo‘lgan, lekin 10 tonnadan oshmaydigan tirkamalar.
• O4 — maksimal massasi 10 tonnadan ortiq bo‘lgan tirkamalar.
• Yana bir muhim jihat, iloji bo‘lsa tunda asfalt yo‘l bilan shuvashib ketib, ilg‘ashda xalaqit bermasligi uchun yuk avtomobillarining bort qismlari va tirkamalari kuzovini qora va to‘q tusga emas, majburiy oq rangga bo‘yashni joriy qilish kerak. Albatta, tunda yaxshi ko‘rinishi uchun.

• Yuk tashish quvvati 326 tonna. 2012 yildan beri ishlab chiqarilayotgan bu avtomobilning uzunligi 15,51 metr, eni 8,6 m, balandligi esa 7,41 metr. 16-silindrli dizel motorga ega bu “yapon” o‘z tezligini 90 km/soatgacha chiqara oladi. 
• Caterpillar 795F AC

Caterpillar AQSh sanoatining faxri, brendlar orasida juda taniqli. Caterpillar 795F Ac’ning yuk tashish quvvati 345 tonna. Yuk bilan birga massasi 628 tonna bo‘lgan bu avtomobilning uzunligi 15,15 metr, eni 8,97 m, balandligi esa 7,04 m. Shuningdek, jahon bozorida Caterpillar 797F modeli ham sotiladi. Bu model 400 tonnagacha yuk olish bilan birga umumiy og‘irligini 687,5 tonnagacha oshira oladi. 2009 yildan beri ishlab chiqarilayotgan bu samosval shuncha haybatiga qaramay 110 km/soat tezlikni zabt etishi mumkin. 

• Caterpillar AQSh sanoatining faxri, brendlar orasida juda taniqli. Caterpillar 795F Ac’ning yuk tashish quvvati 345 tonna. Yuk bilan birga massasi 628 tonna bo‘lgan bu avtomobilning uzunligi 15,15 metr, eni 8,97 m, balandligi esa 7,04 m. Shuningdek, jahon bozorida Caterpillar 797F modeli ham sotiladi. Bu model 400 tonnagacha yuk olish bilan birga umumiy og‘irligini 687,5 tonnagacha oshira oladi. 2009 yildan beri ishlab chiqarilayotgan bu samosval shuncha haybatiga qaramay 110 km/soat tezlikni zabt etishi mumkin. 
• Terex MT 5500 AC

360 tonna yukni olib, o‘z tezligini 100 km/soatgacha chiqara oladigan bu “mittivoy”ning yuk maksimal og‘irligi 598 tonnani tashkil qiladi. O‘lchamlari ham haybatli – 14,87x9,05x7,67 metr. 16 silindrli dizel motor 3000 ot kuchiga ega bu avtomobilning o‘ziga xos jihati elektromotori ham borligidir.

• 360 tonna yukni olib, o‘z tezligini 100 km/soatgacha chiqara oladigan bu “mittivoy”ning yuk maksimal og‘irligi 598 tonnani tashkil qiladi. O‘lchamlari ham haybatli – 14,87x9,05x7,67 metr. 16 silindrli dizel motor 3000 ot kuchiga ega bu avtomobilning o‘ziga xos jihati elektromotori ham borligidir.
• Komatsu 960E-1K