Yun gaster meʼda, oshqozon meʼda shilliq qavatining yalligʻlanishi

---

Gastrit

Gastrit (yun. gaster — meʼda, oshqozon)

— meʼda shilliq qavatining yalligʻlanishi;

koʻpincha meʼdaning sekret (meʼda

shirasi ajralishi) va harakat faoliyatining

izdan chiqishi bilan birga kechadi.

Odamlarda notoʻgʻri ovqatlanish, spirtli

ichimliklarga ruju qilish, achchiq va shoʻr

narsalarni muntazam isteʼmol qilish,

ovqatdan zaharlanish, bilar-bilmas turli

dorilar qabul qilish, allergiya,

Helicobacter pylori mikrobi va b. sabab

boʻladi. Kasallikning kechishiga qarab

---

oʻtkir va surunkali G. farq qilinadi. Oʻtkir

G.da toʻsh ostida noxush ogʻriq seziladi,

qorin dam boʻladi, koʻngil ayniydi, ogʻiz

bemaza boʻladi va h.k. Baʼzan bemorning

tinkasi quriydi, t-rasi koʻtariladi, qayt

qiladi; qorin quldirashi va ich ketishi

mumkin. Oʻtkir G.ning ayrim belgilari

oʻtkir appenditsit, xolesistit, pankreatit va

b. kasalliklarda ham kuzatiladi, shuning

uchun darhol vrachga murojaat etish

zarur. Bemor parhez va vrach

buyurganlariga vaqtida amal qilsa tezda

tuzalib ketadi, aks holda kasallik

surunkali tuye oladi. Surunkali G.

ovqatlanish tarzining muntazam buzilishi,

oʻz vaktida ovqat yemaslik yoki bir

oʻtirishda meʼyoridan ortiq ovqat yeyish,

---

nuqul quruq yoki achchiq, issiq, shoʻr

ovqatlar isteʼmol qilish va b. tufayli

yuzaga keladi. Koʻpincha ruhiy toliqish,

spirtli ichimliklar va tamakining zararli

taʼsirida, shuningdek ayrim dorilar

(aspirin, butadion)ni muntazam pala-

partish ichib yurish natijasida ham

vujudga kelishi mumkin. Bemor

tishlarining yoʻkligi yoki kasalligi, murtak

bezi, oʻt pufagi, meʼda osti bezining

surunkali yalligʻlanishi ham kasallik avj

olishiga olib keladi. Meʼda sekretor

faoliyatining holatiga qarab giperatsid

yoki gipoatsid (meʼda shirasi ajralishi

sekretor va kislotaliligining ortishi yoki

kamayishi) G. farq qilinadi. Surunkali

G.ning belgilari ham oʻtkir G.ga oʻxshash

---

boʻladi, lekin bunda kasallik tezda oʻtib

ketmay uzoq choʻziladi, koʻpincha

bemorning ichi buziladi (dam ich ketadi,

dam qabziyat kuzatiladi), tili karash

boylaydi. Kasallik zoʻriqqanda uning

alomatlari avj oladi. Surunkali G. vaqt-

vaqti bilan (bahor va kuz kezlari) quzib

turishi mumkin. G. bilan ogʻrigan

bemorlar oilaviy vrach nazoratida boʻlishi

lozim. Parhezga rioya qilish, fizioterapiya

muolajalari, doridarmon, mineral suvlar,

shuningdek sanatoriy-kurortlarda

davolanish kerak.

Hayvonlarda ovqatlanish rejimining

buzilishi yoki ularga buzilgan yemxashak,

iflos suv berilishi, zaharli oʻt yeb qoʻyishi,

---

kimyoviy dorilarning notoʻgʻri qoʻllanishi

natijasida paydo boʻladi. Kasal hayvon

boʻshashib qoladi, ishtahasi pasayadi,

ogʻiz shilliq pardasi quriydi, sargʻayadi, tili

oqaradi, ogʻzidan qoʻlansa hid keladi.

Baʼzan harorati koʻtariladi, siydik miqdori

kamayadi. G. bilan qattiq ogʻrigan

hayvonlarda umuman boʻshashishdan

tashqari tomir urishi susayadi yoki bir

tekis urmaydi, qon bosimi pasayadi.

Qoramolning beli bukchayib qoladi, suti

kamayadi, tishini gʻijirlatadi, titraydi.

Choʻchqalar qornini yerga berib yotadi. Ot

sovuq narsalar va devorni yalaydi.

Davosi: kasallik sababi aniqlanib, bartaraf

qilinadi, hayvon tinch qoʻyiladi, dastlabki

---

1—2 kun yarim och qoldiriladi, ich

suradigan dorilar ichiriladi. Keyin

hayvonni quvvatga kiritadigan dorilar

beriladi. Kasalligi oʻz vaktida aniqlangan

va vaktida davolangan hayvonlar 1—2

haftada tuzalib ketadi. Ularda G. kamdan-

kam hollarda surunkali formata oʻtadi (u

oʻtkir G.ning takrorlanishi oqibatida kelib

chiqishi mumkin). Bunda kasallik uzoqqa

choʻzilib ketmasligi uchun G.ni vaktida

davolash zarur.

OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil

Adabiyotlar

---

  Soʻnggi tahrir 7 yillar avval Mirzoulug'bek tomonidan amalga oshirildi  

Matndan CC BY-SA 3.0  litsenziyasi boʻyicha

foydalanish mumkin (agar aksi koʻrsatilmagan

boʻlsa).

Ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib,

Vikipediyaga yordam berishingiz

mumkin. 

Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak.

"

https://uz.wikipedia.org/w/inde

x.php?

title=Gastrit&oldid=1617477

" dan 

olindi