Yusupbekov N. R., Muxitdinov D. P bazarov M. B., Xalilov

Chop [expr, tol ] - yexrg ifodaning tarkibidagi absolyut qiymati buyicha tol dan kichkina bo’lgan taqribiy xaqiqiy sonlarni 0 bilan almashtirish va natijani yana yexrg da hosil qilish uchun xizmat qiladi;

Replace [expr, rules] - rulesda ko’rsatilgan qoida yoki ko’rsatma asosida yexrg ifodada shakl almashtirish hamda natijani yana yexrg da hosil qilish uchun xizmat qiladi;

Append [a + s, b] a+ b+ s


x = {a, b, s} {a, b, c}


AppendTo [ x , 15 ] {a, b, c, 15}


Ifodalarning yozilishini nazorat qilish uchun funksiyalar. Mathematica tizimidagi dasturlash tilida dasturiy ta’minotni (dasturlar kutubxonasi, dasturlar majmuasi va shunga o’xshash) tuzish jarayonida yoki tizim bilan muloqotni o’rnatish jarayonida ba’zi tasvirlanadigan ifodalarning xossalarini bajaralish yoki bajarilmasligini nazorat qilishga to’g’ri keladi. Quyida keltiriladigan arifmetik hamda mantiqiy funksiyalar shunday nazoratni tashkil etish uchun ishlatiladi:

• 
  AtomQ [expr] -agar yexrg ifoda atomar, ya’ni boshqa qism ifodalarga yoyilmaydigan bo’lsa u holda bu funksiyaning qiymati True, aks holda False ga teng bo’lishini anglatadi;
  
• 
  FreeQ [expr, form] -agar yexrg ifodada form bilan ustma-ust tushmaydigan qism ifoda bo’lsa, u holda bu funksiyaning qiymati True, aks holda False ga teng bo’lishini anglatadi
  

Misol:

AtomQ[2+3/4] True


Funksiyalarning nomlarini ifodalarning oldiga yoki ba’zi qismlariga joylashtirish. Mathematica tizimida funksiyalar o’zlarining nomlari (odatda - f) va funksional bog’liqni ko’rsatuvchi yexrg ifodalar bilan xarakterlanadi. Ko’p hollarda funksiyalarga murojaat qilinganda natija sifatida ifodaning qiymati (sonli yoki simvolli) olinadi. SHunday bo’lsada Mathematica tizimining oxirgi
modifikatsiyalarida funksiya tushunchasi ancha kengaytirilgan. Boshqacha qilib aytganda, natija sifatida nafaqat sonli yoki simvolli ifodalar, balki har qanday ob’ektni, ya’ni grafik va ovozli ob’ektlarni olish mumkin. Aytish mumkinki, Mathematica tizimining muloqot tili funksional dasturlash prinsiplariga amal qilgan holda ifodalarning tasvirlanishi to’liq shaklda bo’lishi ko’zda tutilgan. Quyidagi funksiyalarning ishlash prinsiplari bilan tanishaylik:

•