‘z b e k I s t n r e s p u b L 1k a s I o L iy va ‘rta m a X s u c ta’l I m V a zir L ig I

53 -§. Bug‘ning tomchili kondensatsiyasida issiqlik beruvchanlik
Oldingi paragraflardan m a ’lum b o ‘ldiki, tom chili k o ndensatsiya 
kondensat yuzani hoilam asligi hisobiga vujudga kelar ekan. Tajribalar 
shuni ko‘rsatadiki, tomchi hosil b o £lish jarayoni juda tez bo‘lib, keyinchalik 
bu tezlik keskin kamayadi. T om chilar bir-biri bilan q o ‘shilib, tezda 
yuzadan tushib ketadi.
Tomchi hosil b o ‘lishi uchun esa bug‘ sovishi kerak, ya’ni uning harorati 
t o ‘yinish haroratidan kichik b o ‘lishi zarur. Bunday holat to m chining 
tekis yuzasi bosimining yuqoridagi bosim dan kichikligi hisobiga paydo 
b o ‘ladi. Bug‘ning tom chiga aylanishida uning radiusi kritik radiusdan 
birm u n ch a kattaroq b o ‘lishi evaziga hosil b o ‘ladi.
Kritik radius T om son tenglamasi orqali aniqlanadi:
2
t
T
v
R k ~ r p ( T - T
) 
(232)
г г V 

yuza у
bu yerda: 
Ta
- berilgan bosimdagi bug‘ning harorati;
Tm:a
— tom chi yuzasining harorati.
Tom chili kondesatsiya davomida kondensat plyonkasi paydo b o ‘lib 
qolish holatlari b o ‘ladi. Lekin bu plyonkaning qalinligi ju d a kichik 
b o ‘lganligi sababli, u juda tez b o ‘linib tom ch i hosil qiladi. B o ‘shagan 
j o y d a y a n a a n c h a p l y o n k a h o sil b o ‘lib , u y a n a t e z b o ‘l i n a d i .
K ondensatning tom ch i shaklida yuzaga kelishi kondensatsiya jarayonini 
tezlashtiradi va term ik qarshilik kichik b o la d i .
126
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Tom chili kondensatsiya jarayonida yuzaning harorati vaqt bo'yicha 
o ‘zgaradi. H aroratning o ‘zgarishi kondensatsiyalanayotgan bug
1
term ik 
qarshiligining o ‘zgaruvchanligiga bog'liq b o ‘ladi. Ana shunday kattaliklarni 
hisobga olgan holda, tomchili kondensatsiya jarayonini hisoblash uchun 
quyidagi ifodalar qabul qilingan:
R e v =
8
• 10
~4
- 3 . 3 - 1 0
~5
b o lg a n d a ,
I
N u
= 3,2-10-4 
R e /0 84 Я„°'16 ■
P N  
R e , = 3 , 3 - 1 0 - ’ и -1.8-10
“2
boMganda,
2
N u
= 5 - 1 0
"6
Re_i’57 
П ' '6 P 3 
cf — harorat koefitsienti.
Mezonli tenglamalardagi m ezonlarning ifodalarini q o byish natijasida 
quyidagi ifodalarni hosil qilamiz:
a = Cj A t
0'16
, q = c
2
A t
1,16
a = c
3
A t
”0'57
, q = c
4
A t
0’43
Bunda:
Sj, s2, s3, s
4
- issiqlik fizik kattaliklardan tashkil qilingan o ‘zgarmas 
kattalikdir.