Z. T. Taxirov nashr jarayoni asosiy bosqichlari

nomlar, shaxs ism, familiyalari, tahalluslari bir xil berilishi, iqti- 
boslar, raqamlar, sanalar aniq bo‘lishiga e’tibomi qaratadi, uzunlik, 
miqdor o‘lchamlarini taqqoslash mumkinligini tekshiradi.
Sarlavhalaming matn bilan uyg'unligi, mosligini, tasvirlar osti 
yozuvlarining rasm, chizmaga mosligini tekshirish ham uning vazi- 
fasiga kiradi.
Bunday o‘qish tahririyatning malakali va tajribali mutaxassisiga 
topshiriladi. Bunday o‘qishda matndagi kamchiliklar aniqlanadi, 
ko‘rsatiladi. Ammo, tabiiyki, aniq ko‘rinib turgan xatoliklar, har- 
fiy, imloviy xatolar, bundan istisno. Shuning uchun bunday o“quv- 
chining malakasi juda yuqori bo‘lgan taqdirda ham mazkur jara- 
yonda etakchi muharrir ishtirok etadi va muommolami hal etadi.
Matnda 
qisqartirib tuzatishlami 
amalga oshirishdan maqsad, 
awalo, matn xajmini kichraytirish va shu yo‘l bilan uni maqbul
96

---

o‘lchamga keltirish, qolaversa ortiqchaliklardan holi qilish. Qis- 
qartirib tuzatishining o‘qib tuzatishdan farqi shundaki, bunda 
matnga beVosita qo‘l uriladi. Shvinga ko‘ra muharrir matnning 
mazmuniy va sintaktik o‘ziga xosligini hisobga olishi lozim.
Qo'lyozmani baholash jarayonida matnni qisqartirib ketish, 
ya’ni qisqartirib tuzatishda matnda amalga oshiriladigan o‘zgarti- 
rishlami ikki turga ajratish mumkin. Birinchisi, matnning 
muayyan 
qismlarini 
qisqartirish, ikkinchisini, shartli atash mumkin, 
matn 
ichki qisqartirilishi.
Birinchi tur qisqartirishda muayyan ma’noviy bo‘g‘inni tashkil 
etuvchi qism qisqartiriladi. Albatta, bu parcha, odatda, muayyan tu- 
zilishga va sintaktik qurilishga ega bo‘ladi. Baholash jarayonida