Zamburuģlar va ularning ko‘payish usullari Mundarija Zamburug`lar hujayrasi tuzilishi

Zamburuģlar va ularning ko‘payish usullari

Mundarija

1. Zamburug`lar hujayrasi tuzilishi

3. Zamburug`larning oziqlanishi

4. Zamburug`larning ko`payshi

KIRISH

• Zamburug`lar (lotincha Fungi yoki Mukota) hayotning o`ziga xos shakli bo`lib, eukariot organizmlar hisoblanadi. Zamburug`lar o`zida ham o`simliklarga xos, ham hayvonlarga xos xususiyatlarni mujassamlashtirgan organizmlardir.
• Zamburug`lar milliard yillar avval paydo bo`lgan va suv hamda quruqlik ekosistemalarining ajralmas muhim qismiga aylangan.
• Zamburug`larning yashash muhiti xilma xil, ular suv, quruqlik, havo muhitlarida tarqalgan.
• Zamburug`larning biosferadagi roli juda katta. Ular organik modda qoldiqlarini mineral moddalarga aylantiradi.
• Zamburug`larning ko`pchilik turlari inson tomonidan oziq sifatida, xo`jalik maqsadlarida, tibbiyot va farmatsevtika sohalarida keng qo`llaniladi.

Zamburug’lar tuzilishi

• Zamburug’lar plastidalari yo’q geterotrof organizmlardir. Ular qadimiy organizmlar hisoblanadi
• Zamburug`lar parazit va saprofit holda hayot kechiradi
• Zamburug’larning vegetativ tanasi mitseliy deyiladi.
• Mitseliy gifalardan tashkil topgan.

• Mitseliylar substrat ichida rivojlansa, endogen, aksin substrat betida o‘ssa, ekzogen mitseliy deyiladi.
• Zamburug‘larning ko‘pchiligida endogen mitseliy bo‘ladi, ularning hayotp uchun qulay bo‘lib, ozmq moddalar bilan mo‘l ta’minlanishga keng imkon beradi hamda mitseliyni temperaturaning keskip o‘zgarishidan, sovuqda muzlab, issiqda qurib qolishdan saqlaydi.
• Mitseliy hujayralari po‘st, protoplazma va yadrodan iborat bo‘ladi. Tuban zamburug‘larning hujayra po‘sti kletchatkadan yuqori zamburug‘larniki esa tarkibi jihatidan uglevodga yaqin bo‘lib, unga hasharot xitiniga o‘xshash azotli moddalar ham qo‘shilgan. Protoplazmasi boshqa o‘simliklarnikiga o‘xshaydi, ammo ichida hech qanday plastidlar bo‘lmaydi.
• Zamburug‘larnipg yadrosi juda mayda bo‘ladi. U tuban zamburug‘larda juda ko‘p, yuqori zamburug‘lar hujayrasida esa bitta yokn ikkita bo‘ladi, ba’zan bularda ham ko‘p bo‘lishi mumkin.
• Zamburug‘larda zapas oziq modda sifatida kimyoviy tarkibi jihatidan kraxmalga yaqin glikogen to‘planadi, ularda yog‘ tomchilari ham bo‘ladi. Bulardan tashqari, yana mayda tanachalar shaklida protoplazmada sochilgan holda volyutin oqsili xam uchraydi.