Zamonaviy multiprotsessorlar va multikompyuterlar

ZAMONAVIY MULTIPROTSESSORLAR VA MULTIKOMPYUTERLAR

ZAMONAVIY MULTIPROTSESSORLAR VA MULTIKOMPYUTERLAR

FAXRIDDINOV MIRODIL
021-20 talabasi
Keling, birinchi galda multiprotsessor o’zi nima ekanligini tushunib olamiz. Multiprotsessorlar - bu bitta kompyuter tizimida ikki yoki undan ko'p markaziy ishlov berish birliklaridan (CPU) foydalanish hisoblanadi. Ushbu atama tizimning bir nechta protsessorlarni qo'llab-quvvatlash qobiliyatini yoki ular o'rtasida vazifalarni taqsimlash qobiliyatini ham anglatadi. Ushbu asosiy mavzu bo'yicha juda ko'p tafovut mavjud va ko'p protsessing ta'rifi kontekstda farq qilishi mumkin, asosan CPU qanday aniqlanishi funktsiyasi (bitta o'ramda bir nechta yadro, bitta paketda bir nechta yadrolar, bitta tizim blokidagi bir nechta paket va boshqalar).
Ba'zi bir onlayn lug'atlarga ko'ra, multiprosessor bu bir vaqtning o'zida dasturlarni qayta ishlash uchun ikkita va undan ko'p protsessor birliklaridan (bir nechta protsessor) iborat bo'lib, har biri asosiy xotira va tashqi qurilmalarni almashadi. 2009-yildagi darslikda ko'p protsessorli tizim shunga o'xshash tarzda aniqlangan, ammo protsessorlar "tizimning bir qismi yoki barchasini yoki butun xotirasini va kirish/chiqish uskunalarini” bo’lishishlari mumkinligini ta’kidlab ; shuningdek,sinonim atama sifatida mustahkam bog’langan tizimni berdi.
Operatsion tizim darajasida, ba'zida birdaniga bir jarayondan farqli o'laroq, har bir jarayon alohida protsessor yoki yadroda ishlaydigan alohida tizimda bir nechta parallel jarayonlarning bajarilishini nazarda tutish uchun ko'p ishlov berishdan foydalaniladi. Ushbu ta'rifdan foydalanilganda, ko'p ishlov berish ba'zida faqat bitta protsessordan foydalanishi mumkin bo'lgan ko'p ishlov berish bilan taqqoslanadi (ya'ni vaqtni taqsimlash tizimi). Ammo ko'p ishlov berish bir nechta protsessorlardan foydalangan holda bir nechta jarayonlarning haqiqiy parallel bajarilishini anglatadi. Ko'p ishlov berish bitta jarayon yoki vazifa bir vaqtning o'zida bir nechta protsessorlardan foydalanishni anglatmaydi; parallel ishlov berish atamasi odatda ushbu ssenariyni ifodalash uchun ishlatiladi. Boshqa mualliflar operatsion tizim texnikasini multiprogramma deb atashni afzal ko'rishadi va bir nechta protsessorga ega bo'lish uchun apparat protsessiga atamani zaxira qilishadi.
Multiprosessor dasturlari quyidagilarga bo’linadi:

• Yagona yo'riqnoma, ma'lumotlarning yagona oqimi (MYO) kabi uniprosessor sifatida.
• Odatda, vektorni qayta ishlash uchun ishlatiladigan bir nechta ma'lumot

oqimi (BMO) kabi bitta protsessor kabi ko'p protsessor sifatida.

• Gipertishli yoki quvurli protsessorlarni tavsiflash uchun ishlatiladigan bir nechta ko'rsatmalar, bitta ma'lumot oqimi (GBMO) kabi yagona nuqtai nazardan bir nechta ko'rsatmalar to'plami.
• Bir nechta yo'riqnomalar, bir nechta ma'lumotlar oqimi (BYBM) kabi bir

nechta istiqbolda bir nechta individual dasturlarni bajarish uchun bitta tizim ichida.

Multiprotsessordan foydalanishning afzalliklarini ko’rib chiqamiz:

• Kengaytirilgan ishlash.
• Bir nechta dastur.
• Ilovada ko'p vazifali.
• Yuqori o'tkazish qobiliyati va sezgirlik.
• Protsessorlar o'rtasida uskunalarni almashish.

Endi, multikompyuterlar haqidagi ma’lumotlar bilan tanishamiz. Multikompyuterli tizim bu muammoni hal qilish uchun bir-biriga ulangan bir nechta protsessorlarga ega bo'lgan kompyuter tizimidir. Har bir protsessor o'z xotirasiga ega va unga ushbu protsessor kirish huquqiga ega va ushbu protsessorlar bir-biri bilan o'zaro bog'lanish tarmog'i orqali bog'lanishlari mumkin.