Ózbekistan respublikasí veterinariya hám sharwashíLÍQTÍ rawajlandíRÍw mámleketlik komiteti
Download 0.96 Mb. Pdf ko'rish
|
O'gilay kurs ishi-1
|
3
Resublikamiz xalqtıń belok zatlarına bolgan talabın qandırıwda balıq hám balıq ónimleri tiykarg'i áhmiyetke iye. Balıq insaniyat úshin áyyemgi zaman waqıtlardan berli aziqliq sipatinda qollanilip kelinbekte. Respublika den sawliqti saqlaw ministrliginiń usınısına kóre hár bir insan organizmi salamat rawajlanıwı ushın kúnine 33 g yamasa jıl dawamında 12 kg balıq ónimi qabil qiliwi kerek. Házirgi kúnde balıqshilik xojalıqlarında jetistirilip atirg'an, tábiyiy suw háwizlerinen awlanip atirg'an balıqlar xalıq zárúriyatın toliq qandira almaydı. Respublika kóleminde jetistirilip atirgan balıqlarning tiykarǵı bólegi suw saqlaǵısh balıqshilik xojalıqlarına tuwrı keledi. O'tgan ásirdiń 80-jillarinda suw saqlaǵısh balıqshilik xojalıqlarınıń hár bir gektar jasalma suw saqlaǵıshlardan ortasha zúráátliligi 24 s di payda etken bolsa, awıl hám suw xojalıǵı ministrliginen alınǵan maǵlıwmatlarǵa tiykarınan, 2004-jılda baliqchilik xojalıqlarınıń ortasha zúráátliligi hár bir gektar suwlıqtan 4 Sentnerni payda etken. Suw saqlaǵıshlar zúráátliliginiń bunday keskin ke-meywin ilimpazlar tómendegishe talqin etpekteler. Tábiyiy kollarde bolsa jaǵday jáne de ashınarlı, sebebi 2000- jıllarǵa kelip balıq zúráátliligi hár bir gektar suwlıqtan 1, 0- 2, 0 kg Di qurap atır. Bul hár 10000 m- suwlıqtan 1-2 dana balıq bolıp esaplanadı. Bul asa tómen kórsetkish bolıp tabıladı. Wálayat suwlıqlardıń, balıqchilikka qaniygelesken tábiyiy suwlıqlardıń maydanı 101000/ga ni quraydı, suv kolemii 5-8 milliard/m. Balıq zúráátliligi 2007-jılda 150-160 tonna yaki1, 5-1, 6 kg/ga, bul kórsetkishtiń da 50-60% ni vobla payda etedi, bul da ashınarlı bolıp tabıladı, 2008-jılda balıq zúráátliligi 120 tonnaǵa túsken. Pútkil dúnya salamatliqti saqlaw shólkeminiń tiykarǵı juwmaǵı mınada, xalıq salamatlıǵın hám turmıs dawam etiw waqtinı házirgi zamanda 55% turmıs sapasına, 25% sirtqi ortaliqtin pataslanıwınan, 8-12% regiondaǵı medicinalıq xizmettin rawajlanıwı dárejesine yamasa xizmet kórsetiw sapasına baylanisli. Biraq normal salamat turmıs sapası 50% ga tolıq bahalı azıqlanıwǵa baylanıslı, yaǵnıy azıq ónim sapasına baylanıslı, hár bir xalıqtıń óz regioninde jetistirilgenn hám tutınıw etiletuǵın onimlerinin sapasına baylanisli. Biraq balıq tek sút hám sút onimleri hám 4
máyek ten keyiiigi orında turadı. Sapa tárepten tavar, buyım góshinen talay joqarı. Balıq awqat onimleri sonday ajıralmaytuǵın bólegi, medicina xızmetker-lari balıqti minimal normaga iye bolsa da tutınıw etip turıwdı usınıs etedi. Ózbekstan ushın bunday norma 12 kg /odam / jıl. Dúnya kóleminde 2005-jılda xalıq ortasha 16, 6 kg /odam / jıl balıq tutınıw qilgan. Keyingi jıllarda 2010 -jılda Respublika xalqi 26 millionnan artıq bolganligi sebepli bazar hár jılı 200 min tonnadan artıq balıq qabıl qılıw kerek. Ókiniw menen aytamız, házirgi kúnde respublika xalqi barjogi0, 5 kg / adam / jıl. Bazar bolsa 20 min tonna balıq menen tamiyinlengen. Sonday eken, balıq jetistiriwdi 10 esege asırıw hám jılına 180 mıń tonnadan artıq balıq onimlerin jetistiriw kerek. insannıń ratsional qan aylanıwı ushın belok, may, uglevod, vita- minlar, mineral zatlar (fosfor, temir, kalsiy, yod) asa zárúr. Joqarıda atı aytılǵan zatlar balıq oniminde bar. Balıq onimii ateroskeleroz, diabet, nerv sisteması kesellikleri hám endokrin sistemasi kesellikleriniń aldın alıwda áhmiyetli bolıp tabıladı. Respublika ishki bazarın balıq onimii menen tamiyinlew medicina hám social másele bolıp tabıladı.
Download 0.96 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|