Ózbekistan respublikasi joqari bilim, PÁn hám innovaciyalar arnawli bilimlendiriw ministirligi berdaq atindaǵi qaraqalpaq
Liderdin’ basqalardan ajıratıp turıwshı tiykarǵı tárepleri
Download 0.5 Mb. Pdf ko'rish
|
Lidear inavator ham oylap tabiwshilardin turmis ham biznes rawajindagi orni Jiyenbaev Miyirbek
|
1. Liderdin’ basqalardan ajıratıp turıwshı tiykarǵı tárepleri
Liderdi basqalardan ajıratıp turıwshı tiykarǵı táreplerinen biri - bul liderdin’ bárinen burın, ózine hám oǵan eretug’i’n áskeriy xızmette bir sapta bolǵanlardin’ bolǵan isenimi. Ullı oqımıslılarımız aytqanı sıyaqlı, óz kúshindi seziwin’ kúshine kúsh qosadı. Lider hámme waqıt qandayda bir bir jumıstı baslawdan aldın átirapındaǵılar menen máslahátlesiwi hám oǵan júkletilgen tapsırmalardıń bir bólegin olarǵa ısenip tapsırıwı dárkar. Bunıń menen ol óz isin dawamlawshılarına bolǵan isenimi joqarıda dárejede ekenligin tastıyıqlap bergen boladı. Liderdin’ ayriqsha zárúrli táreplerinen biri - bul optimistik ruwxta pikir júrgiziwinde, yaǵnıy hár bir gózlegen maqsetti tek jaqsı táreplerin oylap jumıs kóriwinde bolıp tabıladı. Taǵı ol tuwrı qarar qabıllaw qábiletine iye esaplanadı. Geyparalar uzaq oylap qararların bir neshe ret ózgertse, lider bir márte qarar qabıl etedi hám óz sheshiminen hesh qashan gu’manlanbaydi’. Usınıń nátiyjesinde liderlerdi keleshekti kóre alıw qábiletine iye deydi. Biraq olar bunday kúshke iye emesler. Jetekshiler jaysha ózleri ushın keleshekti jaratıwg’a umtıladı hám geyde dúnyanı ózgertiwge ılayıq qararlar qabıllaydı. Lider óziniń kúshli hám ústin táreplerin jaqsı biledi hám de múmkinshiligi barınsha olardan ónimli paydalanıwǵa umtıladı. Usınıń menen birge ol óziniń kúshsiz táreplerin de tán ala biledi hám olardı ha’lsiz qaldırmaw jolında tuwırlawǵa háreket etedi. Ullı adamlar sonday adamlar, olar basqalardı da ullı bola alıwlarına sezim etiwge járdem beredi. Lider átirapdag’ilarg’a tásir ótkeriw qábiletin ıyelewi kerek. Ol jaǵdayda basqalardı óz artınan ertiw, tuwrı jolǵa jetelew, áskeriy xızmette bir sapta bolǵanlarlarına óz uqıpın tabıwda hám rawajlandırıwda kómeklesiw, járdemin ayamaw sıyaqlı ayrıqshalıqlar ja’m boladı. Házir kúnnen ku’nge rawaj tawıp kiyatırǵan dáwirde liderlerge bolǵan talaptıń kúshaygenligin tán almastan ılajımız joq. Liderlik psixologiyasinin’ zamanagóy hám kóp ushraytuǵın máseleleri qatarına baylanısqa kirise almasliq, juwapkerlik hám juwapkershilik seziminiń jetispewi, shártlesiw , joba etilgen jumi’sta qanaatlanǵan nátiyjege erise almaw, xoshametlew hám jazalawdıń norması sıyaqlılardı mısal jol menende keltiriw múmkin. Demokratiyalıq hám liberal principlerden ónimli hám de tuwrı paydalana biliw de liderlikdin’ kóp ushraytuǵın máselelerinen esaplanadı. Lider kóbinese liberal princip tiykarında jumıs kóredi, yaǵnıy barlıq jobaları , maqsetlerinen áskeriy xızmette bir sapta bolǵanlarların xabarlı etedi, olar menen máslahátlesedi, olardıń barlıǵına birdey isenedi hám hesh birinen gu’manlanadi’. Bul topar aǵzalarınıń liderge bolǵan húrmetin asıradı. Lekin sonday jaǵdaylar boladı, lider óz toparı ushın ózi qarar etiwi, hesh kimge tayani’wi’ talap etiledi. Demokratiyalıq principte jumıs júrgizetuǵın lider bolsa kerisinshe, tek ózine tayanadi, hesh kimge isenbeydi hám máslahátlespeydi. Qararlar lider tárepinen ornatıladı hám hámmeden olarǵa baǵınıw talap etiledi. Bul topar aǵzalarınıń ózine bolǵan isenimi tómenlewine alıp keledi. Lekin geyde basqalardıń pikirin da tıńlay biliw, olar menen pikir almaslaw payda beredi. Bunnan kelip shıǵadi, lider demokratiyalıq hám liberal principlerdiń hár ekewinen waqıtında aqılǵa say paydalana biliwi dárkar. Lider aldına qoyǵan maqsetke erisiw jolında barlıq kemshiliklerdi saplastırıwı hám usınıń menen birge máselelerge qarsı ózinde immunitet payda eta alıwı kerek. Máselelerden qochmaslik, olardı kelisim halda az múddette hal ete alıw da nátiyjeli liderdin’ kúshli tárepleri bolıp tabıladı. Liderdin’ tiykarǵı qurallarınan biri onıń baylanısti tuwrı jolǵa qoya alıwında bolıp tabıladı. Lider, da áskeriy xızmette bir sapta bolǵanlarlarınıń bir-birine bolǵan, da óziniń olarǵa bolǵan baylanısin támiyinlep bere alatuǵın kúshke iye shaxs bolıwı dárkar. Baylanıs arqalı lider topardoshlarini ruhlantira alıwı hám olardaǵı “men”ni “biz”ga aylantıra alıwı kerek. Bul arqalı ol isin dawamlawshıların topar ushın qayǵılanıwǵa hám olardı birlestiriwge erisken boladı. Topar qanshalar tatıw, shártlesgish hám birpikir bolsa, óz aldına qoyılǵan maqsetlerine shunchalar tez hám ańsat erise aladı. Sheklerdi jawlap alıw etıwde bolsa baylanıstiń ornı kútá úlken bolıp tabıladı. Baylanıs tuwrısında pikir júrgizer ekenbiz, óz gezeginde kishi piyillikti de esten shıǵarmaw dárkar. Lider hár qanday mashqalanı kishi piyillik hám álpayımlıq menen hal qilsa, átirapındagilardin’ oǵan bolǵan mehri, húrmet-itibarı shunchalar artıp baradı. Download 0.5 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|