Ózbekistan respublikasi joqari bilim, PÁn hám innovaciyalar arnawli bilimlendiriw ministirligi berdaq atindaǵi qaraqalpaq

3. Lider boli’w ushi’n isleniwi kerek bolg’an na’rseler 
Lider bolıw ushın saylanǵan direktor yamasa bas menedjer bolıw shárt emes. Lider 
yoxud jetekshi — bul basqalar onıń tendentsiyaları hám ideyaları artınan umtılıwdı 
qáleytuǵın shaxs bolıp tabıladı. Liderlikka waqtınsha erisiw de múmkin, biraq 
haqıyqıy liderni keyingi alǵa qádemler menen ózgertirip bolmaydı sadıqlıq ajıratıp 
turadı. Al, doslar arasında hám ulıwma jámiyette, jumıs orında lider bolıw ushın 
neler qılıw kerek? Bul qádem ne etip atırǵanıńızdı anıq biliw menen baylanıslı emes 
— siz ózińizge ishonar ekansiz, basqalar sizge kemrek soraw beredi. Adamlar 
aldınan oylawǵa beyim hám siz ózińizdi tap sonday bolıwı kerekligi sıyaqlı 
tutsangiz, adamlar da bul sonday bolıwı kerek eken dep oylasadı. Usınıń sebepinen, 
siz ózińizge isenseńiz, adamlar sizdi «o'z jumısın biladi» dep oylasadı. Nátiyjede 
siz isenim, juwapkerlik hám húrmet tabıwıńız múmkin. 
Ózińizge bolǵan isenim hár qanday jaǵdayda kerek. Oyda sawlelendiriw etiń, kisi: 
«buning juwabın bilmiymen», — demoqda. hám sol waqtıniń ózinde, barmaqların 
chatishtirib, basın tómenge egip, ayaqları menen jerde súwret sızıp atır. Endi basqa 
bir jaǵdaynı oyda sawlelendiriw etiń, bir kisi: «Men juwaptı bilemen», dep ayttı, 
usı waqıtta ol basın tik kóterip, jelkelerin keyin basıp tartıp, sáwbetlesiniń kózine 
tik qaray turmoqda. Qandayda zattı bilmew — normal jaǵday, biraq bunda 
bilmewingizga isenim payda etiń! Qandayda zattan xabarsızlıq sizdiń ózińizge 

---

bolǵan isenimińiz menen baylanıslı emes (yamasa liderlik qılıw qábileti menen). 
Siz jetekshilik qılıp atırǵan ekansiz, qaǵıydalar hám shegaralardı belgileytuǵın 
adam esaplanasız. Siz júzege kelgen jaǵday ushın málim bir sistema, uyqas hám 
sebep jaratılıwmasıńız múmkin. Bui ámelge asırıw ushın siz ózińizdiń pikirińizde 
qatań turıwıńız kerek. Biraq diktatorlıq revolyuciyanı keltirip shıǵarıwı 
múmkinligin unutpań. Qaǵıydalarıńızdı tastıyıqlawda logikalıq hám tushunuvchan 
bolıń. 
Bir jaman basshılıqtıń úlgisi keltireylik. Bir aviakompaniyada shanıshqılar joǵala 
basladı hám hesh kim óytkenin bilmes edi. Tergewlerden keyin ıdıs juwiwshilar 
olardı jetkiliklishe tazalap juwa almay atırǵanları sebepli atip jiberip atırǵan eken. 
Óytkeni, eger olar shanıshqıni’ tazalap juwıwmasa, administraciyanan dákki 
esitiwleri anıqlıǵında edi. Eger siz da diktator bolsańız, jámáátińiz shanıshqılardı 
tastap jiberiwdi baslaydı. Toparg’a munasábet hám jantasıw basqasha bolǵanında, 
bul mashqalanı chetlab ótiw múmkin edi. Usınıń sebepinen mehriban bolıń hám 
barlıq «sanchqilarni» saqlap qalasız.