Ózbekistan respublikasi joqari bilim, PÁn hám innovaciyalar arnawli bilimlendiriw ministirligi berdaq atindaǵi qaraqalpaq

---

ÓZBEKISTAN RESPUBLIKASI JOQARI BILIM, PÁN 
HÁM INNOVACIYALAR ARNAWLI 
BILIMLENDIRIW MINISTIRLIGI
BERDAQ ATINDAǴI QARAQALPAQ 
MÁMLEKETLIK UNIVERSITETI 
YURIDIKA FAKULTETI
«MI MILLIY IDEYA, RUWXÍYLÍQ TIYKARLARÍ HÁM HUQÍQ 
TÁLIMI» BAǴDARÍ 2-KURS STUDENTI
JOLDASBAEV QUDIYARDIŃ «TÁRBIYA » PÁNINEN
ÓZ BETINSHE JUMÍSÍ 
TEMASÍ: HADALLI’Q HA’M 
PIDAYI’LI’LI’QTI’N’
 TA’BIYIY HA’M 
RUWXI’YLI’Q SISTEMASI’NDAGI’ ORNI 
Orınlaǵan:

Q.Joldasbaev 
Qabıllaǵan: G.Álimbetova
NÓKIS ̶ 2023
 
 

---

 
Jobası :
I. Kirisiw 
1.
Hadalli’q ta’biyiy ha’m ruwxi’yli’q sistemasi’ndagi’ orni 
2. Pidayi’li’li’qti’n’ ta’biyiy ha’m ruwxi’yli’q sistemasi’ndagi’ orni’ 
II. Juwmaq
III. Paydalanılg’an ádebiyatlar
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

Kirisiw 
Eger a’tirapqa di’qqat penen na’zer salsan’i’z, o’zin’iz, keleshek o’mirin’iz ushi’n 
u’lgi bolatug’i’n ko’p na’rselerdin’ gu’wasi’ bolasi’z. Ayag’i’n’i’zdi’n’ asti’na 
qaran’: ju’zlep, mi’n’lap qumi’ri’sqalar ti’ni’msi’z miynet etipati’rg’ani’n – 
uyasi’na za’ru’r zatlardi’ tasi’p ati’rg’ani’n ko’resiz. Birewi qi’ynalsa, ekinshisi, 
u’shinshisi jerdemge kelip ati’r, hesh biri shetke shi’g’i’p, «qol qawi’sti’ri’p» 
turg’an joq. Olar ushi’n jer asti’ndag’i’ mine usi’ kishkene g’ana uya watan 
boli’pesaplanadi’. Usi’ jerde ti’ni’sh-tati’w, arqayi’n jasaw nieti olardi’ ayaqqa 
turg’i’zg’an, kishkene g’ana ju’reklerine ku’shjiger, qi’lday ayaqlari’na g’ayrat 
bag’i’shlag’an. Al endi olar – biz «sanasi’z», «aqi’lsi’z» dep esaplaytug’i’n 
qumi’ri’sqalar g’ana. Siz benen biz bolsa INSAN degen atti’ ardaqlawi’- mi’z, 
aqlawi’mi’z lazi’m. Usi’ jerde de ulli’ babami’z ha’zireti Nawayi’g’a mu’ra’jat
etemiz. Babami’z pu’tkil insan balalari’na uran taslap, mi’naday deydi:
Tuqi’m jerge tu’sip, gu’lge aylandi’,
Qurt jani’nan keship, jipek bayladi’,
Lala tuqi’m shelli g’ayrati’n’ joq pa?
Pille qurti’ shelli xi’zmetin’ joq pa?
Lala gu’linin’ tuqi’mi’ ju’da’ mayda boladi’. Ba’ha’rde ali’p kelinip, tut japi’rag’i’ 
menen bag’i’latug’i’n jipek qurti’ni’n’ qolg’a uslap bolmaytug’i’n da’rejede na’zik, 
a’zzi bolatug’i’ni’n awi’lli’q jerde jasaytug’i’n oqi’wshi’lar jaqsi’ biledi. Qaran’, 
sol lala gu’linin’ tuqi’mi’ jerge kirip, bir ku’ni ta’biyatti’, insan ko’zi menen kewilin 
jaynatatug’i’n gu’lge aylanadi’. Pille qurti’ bolsa, o’z jani’nan keship, a’tirapi’na 
jin’ishke jipek oraydi’, onnan adamlar o’zine kiyim tigip, insani’yli’q kelbetin 
bezeydi... Palapanlari’n a’lpeshlep bag’i’w,tu’rli hu’jimlerden asi’raw joli’nda jan 
ku’ydirip ati’rg’an qusti’, na’silin saqlap qali’w ushi’n jani’n jabbarg’a berip 
ha’reket etip ati’rg’an basqa da quslar menen jabayi’ haywanlardi’ aytpasaq ta 

---

boladi’. Ulli’ oyshi’l babami’z insan balasi’n usi’ na’rselerden ibrat ali’wg’a 
shaqi’radi’.Ayi’ri’m isjaqpas, «bersen’ – jeymen, ursan’ – o’lemen» dep ku’nin 
o’tkeretug’i’n kimselerge bolsa hesh bolmag’anda «lala tuqi’mi’nday g’ayrat, pille
qurti’ shelli saqi’yli’q» tileydi!