Zbekiston badiiy akademiyasi kamoliddin behzod nomidagi milliy rassomlik va dizayn

15Исскуство Советского Узбекистана. 1917-1972. - M. 226-227- 228-b
18

---

tomonidan nafis his etilgan, allomaning muborak boshini biroz quyi solinishi 
mazmundorlikni yanada oshirgan. Mazkur asar hazrat Navoiy olamini haykaltaroshlik 
jabhasiga ko’chirish borasida erishilgan e’tiborli natijaning yorqin namunasidir. 
Asarning ijobiy xislatlarga boyligialbatta obraz ustida muntazam, paydar-pay 
ishlashining samarasi, desak mubolag’a bo’lmaydi. Haykaltaroshning 1960-yilda 
yaratilgan “Alisher Navoiy” (2 ta: SamDU va Toshkent qo’lyozmalar instituti 
muzeyida, marmar), “Talaba qiz” (gips), “Maryam” (beton), “Ishchi” (keramika), 
“Usta” (keramika), “Jarroh” kabi portretlari ham rus realistik yo’nalishini milliy 
sayqallangan namunalaridan hisoblanadi. Ahmad Shaymurodov 1965-yilda institutni 
tamomlab, Samarqandda faoliyat boshlagandan buyon uning ijodi milliy tasviriy 
san’at rivojiga munosib hissa bo’lib qo’shilmoqda. Marmar toshdan portretlar bajarish 
asnosida qadimgi Rim va Yunon hamda Yevropa Uyg’onish davri ijodkorlarining shu 
yo’sindagi asarlarini o’z ijodiga tadbiq etishga intilib, ma’lum natijalarni qo’lga 
kiritdi. Shu boisdan uning tarixiy shaxslar mavzusida ishlangan portretlarida mumtoz 
badiiy yo’nalish ustuvor o’rin egallaydi. 1971-1972-yillarda Shoymurodovning 
haykaltaroshlikdagi yetukligi marmardan ishlangan Samarqand qizining portretida 
ko’rindi: “Arxitektor Dilshoda”.16
A. Tairov asarlari uncha ko’p bo’lmasa ham, ko’zga tashlanadi. U 1965-yilda 
Toshkent teatr-rassomlik institutini tamomladi. Uning diplom ishi “Yer”-kaftida 
bahorgi tuproqdan bir siqim ushlab turgan qizil sakar figurasi tasvirlangan, bu 
janrchining a’lo darajada ishlaganidan dalolat beradi. Janrli-psixologik dastgohli 
haykaltaroshlikka 
intilish 
uning 
boshqa 
ishlarida 
ham 
seziladi. Masalan: 
“Razvedkachi” (1965).17
Dastlabki o’zbek haykaltaroshlaridan biri bo’lgan X. Xusnuddinxo’jayevning 
ijodiy boigrafiyasi juda oddiy. Biroq ijodda nimaga erishgan bo’lsa, hammasini