Oltingugurt S. – Ko’pchilik xollarda piramida va rombik kristall yaxlit, yersimon va
kukunsimon massa uchraydi. Qattiqligi 1-2; zichligi 2gG`sm3, turli xil sariq rangda himoyalanadi.
Chegarasi deyarli yo’q, sinish yuzasida yog’dek. Yengil eriydi va o’zidan oltingugurt SO2 ajratib
yonadi. Sof tug’ma oltigugurtning asosiy massasi organik tarkibi ta'sirida gips va turli oltingugurt
birikmalarining qayta shakllanishidan hosil bo’ladi.
Sulfidlar.
Sfalerit (rux aldamchisi) ZnS – ko’pchilik xollarda kurtaksimon rivojlangan, yaxlit massali
yaxshi shakllangan tetraedrik kristall shaklda uchraydi. Qattiqligi 3,5–4; zichligi 3,9-4,2 gG`sm3;
odatda qo’ng’ir yoki mallarangda bo’ladi, ayrim xollarda qora kamdan–kam sariq, qizil,
yashilsimon yoki rangsiz bo’lishi mumkin. Sariq yoki xar xil qo’ng’ir rangda jilovlanadi.
Yaltiroqligi–olmosdek. Yoki shafaqsimon ulashish tekisligi juda mukammal o’zidan oltingugurt
ajratib azot kislotasining kontsentratsiyasida eriydi. Asosan galenit bilan birga uchraydigan
gidrotermal konlari mavjud. Rux olishdagi asosiy ruda hisoblinadi.
PIRIT FlS2 – ko’pchilik xollarda yaxlit massali, kirralari yaxlit rivojlangan kubik kristall
xolida uchraydi. Qattiqligi 6-6,5, zichligi 4,9-5,2 gG`sm3, rangi samondek sariq, ayrim xollarda
ola–bula va qo’ng’ir rangda taraladi, chegarasi qo’ng’ir qora; metaldek yaltiroq, ulanish tekisligi
juda nomukammal. Sulfidlarning ichida yer yuzasida eng ko’p tarqalgan va xar xil sharoitda hosil
bo’ladi. Sulfat kislotasi olishda ishlatiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |