Zbekiston respu blikasi xalq


Download 0.87 Mb.
Pdf ko'rish
bet40/119
Sana01.11.2021
Hajmi0.87 Mb.
#170132
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   119
Bog'liq
giologiya

Issiqlik  almashinuvi.  Atmosferaning  yer  yuzasiga  ta'sirida  eng  avvalo  issiqlik  almashinuvi 

kuzatiladi.  Atmosfera  quyosh  radiatsiyasini  15%  atrofida,  yer  yuzasi  esa  43  %  iga  yakinini  uziga 

yutadi.  Shu  sababli  yer  yuzasining  kunduzi  va  kechasi  keskin  temperaturasini  o’zgarib  ketishidan 

atmosfera saqlab turadi. 

Atmosfera  doimiy  harakatda  va  bu  xarakati  juda  sekin  xarakatlanadigan  yer  qobig’ining 

rivojlanishida  juda  katta  axamiyat  kashf  etadi.  Suv  parlari  (bulutlar)  ning  keltirilishi  va  yerdagi 

suvning  aylanma  xarakati  xavoning  рarakati  bilan  bog’ik.  Shuningdek,  shamollar  tog’jinslarini 

yemiradi  va  yemirilgan  bo’klarni  yer  yuzasi  bo’ylab  tarqatadi.  Atmosfera  harakatining  asosiy 

sabablaridan  birinchi  navbatda  quyosh  energiyasi,  so’ngra  esa  yerning  aylanishi,  dengizlar  va 

quriqliklarning  bo’linishi,  materik  relyefining  xarakteri  va  xavoning  yer  yuzasiga  ishqalanishi 

hisoblanadi.  Bu  omillar  ta'siri  natijasida  yerda  xavo  bosimining  xar  xil  bo’lishiga  olib  keladi  va 

yuqori  bosimli  oblastlardan  past  bosimli  oblastlar  tomon  xavoning  oqimi  yuz  beradi.  Shamolning 

tezligi 1806 yilda angliya admirali F. Bofort tomonidan taklif etilgan va xozirgi vaqtda uncha katta 

o’zgartirishlarsiz  qabul  qilingan  12-balli  shkala  buyicha  o’lchanadi.  Shu  jumladan  1946  yilda 

dovullar uchun 6 ga bo’linuvchi shkala qabul qilingan.  


Download 0.87 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   119




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling