Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва

4.Ахборот хавфсизлиги соҳасига оид миллий стандартлар. Ушбу боълимда келтирилган стандартларзамон талаблари томонидан келиб чиққан ҳолда амалга оширилган боълиб, асос сифатида Оъзбекистон Республикасининг "Електрон рақамли имзо ҳусусида"ги ва "Електрон ҳужжат алмашинуви ҳусусида"ги қонунларини келтириш мумкин.
Ушбу стандартлар ЕҲМ тармоқларида, телекоммуникатсияда, алоҳида ҳисоблаш комплекслари ва ЕҲМда ахборотни ишлаш тизимлари учун ахборотни шифрлашнинг умумий алгоритмини ва маълумотларни шифрлаш қоидасини белгилайди.
Оъз ДСт 1092:2009 – “Ахборот технологияси. Ахборотнинг криптографик муҳофазаси. Електрон рақамли имзони шакллантириш ва текшириш жараёнлари”. Ушбу стандарт умумий фойдаланишдаги муҳофазаланмаган телекоммуникатсия каналлари орқали узатиладиган, берилган хабар (електрон ҳужжат) остига қоъйилган електрон рақамли имзо ( ЕРИ)ни шакллантириш ва унинг ҳақиқийлигини тасдиқлаш учун електрон рақамли имзо алгоритми (ЕРИА)ни белгилайди.
Стандарт електрон рақамли имзони шакллантириш ва унинг ҳақиқийлигини тасдиқлашда турли мақсадлар учун моължалланган ахборотларни қайта ишлаш тизимларида қоъллаш учун моължалланган.
Ушбу стандартда қуйидаги стандартларга ҳаволалардан фойдаланилган:

• 
  Оъз ДСт 1047:2003 Ахборот технологиялари. Атамалар ва таърифлар;
  
• 
  ОъзДСт 1109:2006 Ахборот технологияси. Ахборотнинг криптографик муҳофазаси. Атамалар ва таърифлар;
  
• 
  Оъз ДСт 1105:2009 – “Ахборот технологияси. Ахборотнинг криптографик муҳофазаси. Маълумотларни шифрлаш алгоритми”.
  

Ушбу « Маълумотларни шифрлаш алгоритми» (МША) стандарти електрон маълумотларни муҳофаза қилиш учун моължалланган криптографик алгоритмни ифодалайди. МША - симметрик блокли шифр боълиб, ахборотни шифрматнга оъгириш ва дастлабки матнга оъгириш учун фойдаланилади. МША 256 бит узунликдаги маълумотлар блокини шифрматнга оъгириш ва шифрматнни дастлабки матнга оъгириш учун 256 ёки 512 бит узунликдаги криптографик калитдан фойдаланиши мумкин.
Стандарт, електрон ҳисоблаш машиналари (ЕҲМ) тармоқларида, алоҳида ҳисоблаш комплекслари ва ЕҲМда ахборотга ишлов бериш тизимларида ахборотни шифрлашнинг ягона алгоритмини оърнатиб, маълумотларни шифрлаш қоидаларини белгилайди. Маълумотларни шифрлаш алгоритми дастурий, аппарат ёки аппарат-дастурий криптографик модулларда амалга ошириш учун моължалланган.
Ташкилотлар, корхоналар ва муассасалар ЕҲМ тармоқларида, алоҳида ҳисоблаш комплексларида ёки ЕҲМда сақланувчи ва узатилувчи маълумотларнинг криптографик муҳофазасини амалга оширишда мазкур стандартдан фойдаланишлари мумкин.
Ушбу стандартда қуйидаги стандартларга ҳаволалардан фойдаланилган:

• 
  Оъз ДСт 1047:2003 – “Ахборот технологиялари. Атамалар ва таърифлар”;
  
• 
  Оъз ДСт 1109:2006 – “Ахборот технологияси. Ахборотнинг криптографик муҳофазаси. Атамалар ва таърифлар”;
  
• 
  Оъз ДСт 1106:2009 – “Ахборот технологияси. Ахборотнинг криптографик муҳофазаси. Хешлаш функтсияси”.
  

Ушбу стандарт ахборотни қайта ишлаш ва муҳофаза қилишнинг криптографик методларида, шу жумладан автоматлаштирилган тизимларда ахборот узатиш, қайта ишлаш ва сақлашда електрон рақамли имзо (ЕРИ) протседураларини амалга ошириш учун қоълланиладиган иккилик символларининг исталган кетма-кетлиги учун хешлаш функтсиясининг (ХФ) алгоритмини ва ҳисоблаш протседурасини белгилайди.

Ушбу стандартда қуйидаги стандартларга ҳаволалардан фойдаланилган:

• 
  Оъз ДСт 28147-89 Маълумотларни қайта ишлаш тизими. Критографик ҳимоя. Критографик тузилмалар алгоритми;
  
• 
  Оъз ДСт 1047:2003 Ахборот технологиялари. Атамалар ва таърифлар;
  
• 
  Оъз ДСт 1109:2006 Ахборот технологияси. Ахборотнинг криптографик муҳофазаси. Атамалар ва таърифлар;
  
• 
  Оъз ДСт 1204:2009 – “Ахборот технологияси. Ахборотнинг криптографик муҳофазаси. Криптографик модулларга хавфсизлик талаблари”.
  

Ушбу стандарт очиқ ва симметрик калитли криптографик модулларга қоъйиладиган ягона хавфсизлик талабларини белгилайди ҳамда ахборотнинг криптографик муҳофаза қилиш воситаларини лойиҳалаш, ишлаб чиқиш, сотиш (елтиб бериш) ва ундан фойдаланиш учун моължалланган. Стандарт ЕҲМ, телекоммуникатсия тармоқлари, айрим ҳисоблаш комплекслари ёки ЕҲМда сақланадиган ва узатиладиган конфидентсиал ахборотни муҳофаза қиладиган криптографик модулларга қоъйиладиган хавфсизлик талабларини белгилайди.
Ушбу стандартда қуйидаги стандартларга ҳаволалардан фойдаланилган:

• 
  Оъз ДСт 1092:2005 Ахборот технологияси. Ахборотнинг криптографик муҳофазаси. Електрон рақамли имзони шакллантириш ва текшириш жараёнлари.а
  
• 
  Оъз ДСт 1105:2006 Ахборот технологияси. Ахборотнинг криптографик муҳофазаси. Маълумотларни шифрлаш алгоритми.
  
• 
  Оъз ДСт 1109:2006 Ахборот технологияси. Ахборотнинг криптографик муҳофазаси. Атамалар ва таърифлар.