Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ АХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ ВА

КОММУНИКАЦИЯЛАРНИ РИВОЖЛАНТИРИШ ВАЗИРЛИГИ
МУҲАММАД АЛ-ХОРАЗМИЙ НОМИДАГИ ТОШКЕНТ АХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ УНИВЕРСИТЕТИ ҚАРШИ ФИЛИАЛИ


“ТТ ва КТ” ФАКУЛТЕТИ


IV- босқич талабасининг
Тармоқ Хавфсизлиги

фанидан тайёрлаган

Мустақил иши


Бажарди: Анваров Жавлон
Қабул қилди: ______________
Қарши-2022

Мавзу: Симсиз тармоқ роутерларида МАC- адресларни филтирлаш.

Режа:
1. Ахборот хавфсизлигининг халқаро стандартлари.
2. Интернетдаги ахборот хавфсизлиги стандартлари.
3. Замонавий тармоқ хавфсизлиги тизимларини лойиҳалаш бўйича тавсиялар.
Калит сўзлар: миллий стандартлар, халқаро стандартлар, очиқ тизимлар, ССЛ протоколи, ИПсеc протоколи, СЕТ протоколи, мониторинг қисмтизими, корреляция қисмтизими.


1. Ахборот хавфсизлигининг халқаро стандартлари
Кўп сонли ташкилотлар компютер тармоқларини стандартлаштириш устида ишламоқда. Қуйидаги стандарт турларини ажратиб кўрсатиш мумкин:

• 
  индивидуал компаниялар стандартлари (масалан, Дигитал Еқуипментнинг ДЕCнет протоколи тўплами ёки СУНнинг Уних тизимлари учун ОПЕН ЛООК график интерфейси),
  
• 
  бир нечта компаниялар томонидан вақтинчалик ташкил етилган қўмиталар ва уюшмалар стандартлари (масалан, 100 га яқин жамоавий аъзо бўлган АТМ форуми томонидан ишлаб чиқилган АТМ технологиялари стандартлари ёки 100 Мб Етҳернет стандартларини ишлаб чиқиш учун Фаст Етҳернет Аллианcе стандартлари),
  
• 
  Миллий стандартларни ташкил етиш стандартлари, (масалан, Америка Миллий Стандартлар Институти АНСИ томонидан ишлаб чиқилган кўплаб стандартлардан бири бўлган ФДДИ стандарти ёки АҚШ Мудофаа вазирлигининг Компютерларни ҳимоя қилиш миллий маркази (НCСC) томонидан ишлаб чиқилган операцион тизим хавфсизлиги стандартлари),
  
• 
  халқаро стандартлар (масалан, ИСО модели ва алоқа протоколлари тўплами, Х.25 пакетли тармоқлар, тармоқ стеклари, ИСДН, модемлар ва бошқаларни ўз ичига олган кўплаб Халқаро Телекоммуникация Иттифоқи (ИТУ) стандартлари).
  

Доимий равишда ривожланиб борадиган баъзи стандартлар бир тоифадан иккинчисига ўтиши мумкин. Хусусан, кенг қабул қилинган товар маҳсулоти стандартлари амалда халқаро стандартларга айланмоқда, чунки улар турли мамлакатлар ишлаб чиқарувчиларини ўз маҳсулотларини ушбу машҳур маҳсулотларга мос келишини таъминлаш учун товар стандартларига риоя қилишга мажбур қилишади. Масалан, ИБМ шахсий компютерининг ажойиб муваффақияти туфайли ИБМ ПC учун мулкий архитектура стандарти амалда халқаро стандартга айланди.
Бундан ташқари, уларнинг кенг тарқалиши туфайли баъзи мулкий стандартлар де-факт миллий ва халқаро стандартлар учун асос бўлиб хизмат қилади. Масалан, дастлаб Дигитал Еқуипмент, Интел ва Херох томонидан ишлаб чиқарилган Етҳернет стандарти бир мунча вақт ўтгач ва бироз ўзгартирилган шаклда миллий ИЕЕЕ 802.3 стандарти сифатида қабул қилинди ва кейин ИСО уни ИСО 8802.3 халқаро стандарти сифатида тасдиқлади.
Қуйида компютер тармоқлари соҳасида стандартларни ишлаб чиқишда енг фаол ва муваффақиятли иштирок етган ташкилотларнинг хулосаси келтирилган:

• 
  Стандартлаштириш бўйич халқаро ташкилот (Интернатионал Организатион фор Стандардизатион -ИСО). Ушбу ташкилот ҳозирда компютер тармоқлари соҳасида стандартлаштиришнинг концептуал асоси бўлган ОСИ очиқ тизимларининг ўзаро ишлаш моделини ишлаб чиқди. ОСИ моделига мувофиқ ушбу ташкилот стандарти ОСИ алоқа протоколи стекини ишлаб чиқди.
  
• 
  Халқаро електралоқа иттифоқи (Интернатионал Телеcоммуниcатион Унион, ИТУ) Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг маҳсус органи ҳисобланади.
  
• 
  Компютер тармоқларини стандартлаштиришда енг муҳим ролини Cоммитете фор Интернатионал Телепҳонй анд Телеграпҳй (CCИТТ) ёки телефон Халқаро маслаҳат қўмитаси ва телеграфия (CCИТТ) ташкилотнинг амалдаги қўмитаси ўйнайди. 1993 йил қайта ташкил етиш натижасида ИТУ, CCИТТ бироз ўз фаолияти йўналишини ўзгартирди ва унинг номини ўзгартирди - енди деб номланган ИТУ-Т. ИТУ-Т фаолиятининг асосини телефония, телематик хизматлар (электрон почта, факсимиле, телематн, телекс ва бошқалар), маълумотларни узатиш, аудио ва видео сигналлар соҳасида халқаро стандартларни ишлаб чиқиш ташкил этади. Бир неча йиллар давомида ИТУ - Т кўплаб стандарт тавсиялар берди. ИТУ - Т ўз ишини учинчи шахсларнинг тажрибасини ўрганиш билан бир қаторда ўзининг изланишлари натижалари асосида ҳам қуради. Ҳар тўрт йилда бир марта ИТУ - Т нашрлари "Китоблар" деб номланган шаклда нашр етилади, бу аслида нашрларга бирлаштирилган оддий китобларнинг бутун тўпламидир ва улар ўз навбатида жилдларга бирлаштирилади. Айни пайтда Мовий китоб ишлаяпти. Ҳар бир жилдда ва нашрларда мантиқий кўрсатмалар мавжуд. Масалан, қандай қилиб Мовий китоб ИИИ рақамли тармоқ (ИСДН -нинг интеграл хизматлари) ва бутун ВИИИ жилд бўйича кўрсатмаларни тақдим этади (телефон тармоғидаги маълумотларни узатиш бўйича В тавсиялар қаторини ўз ичига олган.1-сонли ВИИИ дан ташқари). тавсиялар Х серияси: пакетли коммутация қилинадиган тармоқлар учун Х.25, электрон почта тизимлари учун Х.400, глобал номлаш учун Х.500 ва бошқалар олинади.
  
• 
  Радиоэлектроника ва електротехника мухандислик институти (Институте оф Елеcтриcал анд Елеcтрониc Енгинеерс, ИЕЕЕ) тармоқ стандартларини белгилайдиган Қўшма Штатларининг миллий ташкилотидир. 1981 йилда ушбу институтнинг 802 ишчи гуруҳи маҳаллий тармоқларда қўлланилиши керак бўлган асосий талабларни ишлаб чиқди. 802 гуруҳи кўплаб стандартларни аниқлади, улардан енг машҳурлари 802.1, 802.2, 802.3 ва 802.5 стандартлари бўлиб, улар маҳаллий тармоқлар соҳасида ишлатиладиган умумий тушунчаларни, шунингдек Етҳернет ва қуйи иккинчи сатҳ учун стандартларни тавсифлайди. Токен Ринг тармоқлари.
  
• 
  Европа компютер ишлаб чиқарувчилари ассоциацияси (ЕCМА) ИТУ - Т ва ИСО билан фаол ҳамкорлик қиладиган нотижорат ташкилотдир. У компютер ва алоқа технологиялари билан боғлиқ стандартларни ва техник йўриқномаларни ишлаб чиқади.
  
• 
  Електрон Индустриес Ассоcиатион (ЕИА) электрон фаолиятлар учун стандартлар ишлаб чиқишнинг муҳим фаолияти билан шуғулланадиган Америка Қўшма Штатларидаги ягона миллий савдо бирлигидир. Унинг энг машҳур стандарти РС-232.
  
• 
  АҚШ Мудофаа вазирлиги (Департмент оф Дефенсе - ДоД) компютер тизимлари учун стандартлар яратишнинг кўплаб бўлимлари мавжуд. Енг машҳур ДоД ишланмаларидан бири бу ТCП/ИП транспорт протоколи стекидир.
  
• 
  Америка Миллий Стандартлар Институтининг (Америcан Натионал Стандардс Институте, АНСИ) Х3Т9.5 қўмитаси, шунингдек ИБМ (СНА тармоқ архитектураси) йирик компютерларнинг локал тармоқларини стандартлаштириш билан шуғулланади.