Ўзбекистон республикаси ќишлоќ ва сув хўжалиги вазирлиги


-топшириќ. Услубий кўрсатмалар


Download 481.48 Kb.
Pdf ko'rish
bet19/26
Sana09.05.2023
Hajmi481.48 Kb.
#1448003
TuriСеминар
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   26
Bog'liq
atrof muhit va resurslar iqtisodiyot

3-топшириќ.
Услубий кўрсатмалар: Пул тўлашга бўлган хоћишга асосланган субъектив баћолаш 
усули.
1-вазифа. Гурућ сўрови (пул тўлашга бўлган хохиш). Йилнинг 50 куни атмосферада 
зарарли моддаларнинг миќдори энг юќори даражада бўлади деб фараз ќилайлик. Бу давр 
астма ва бошќа нафас йўли билан боѓлиќ беморлар учун энг оѓир давр ћисобланади. Бу 
даврни 25 кунга ќисќартирмоќчимиз деб фараз ќилайлик. Сизнинг атрофингиздаги 
одамлардан ќанчаси бу даврни 25 кунга камайтиришга пул тўлашга рози эканини 
аниќланг. Ќуйидаги жадвални тўлдиринг ва графигини ќуринг. 
Тўланадиган пул, 
сўм 
Пул тўлашга рози 
одамлар сони 
Жами пул миќдори, 
сўм 
100
500
1000
2000
3000
4000
5000
8000
10000
20000


5-боб. Табиатдан фойдаланишда ќарорлар ќабул ќилиш 
учун иќтисодий воситалар 
 
18-амалий машѓулот. Фойда-ћаражатлар таћлили
Машѓулот маќсади: Талабалар умумий харажатлар ва умумий фойда эгри 
чизиќларини тузишни ўрганишлари, соф фойдани максималлаштириш нуќтаи 
назаридан ресурсларни самарали таќсимотини топишни билиши лозим. 
 
Услубий кўрсатмалар: 
Ќарорлар ќабул ќилишда уч асосий ќоидадан фойдаланилади, бу ќоидалар бир хил 
(эквивалент) эмас. 
Соф жорий ќиймат максимуми мезони динамик самарадорликни аниќлаш учун 
фойдаланиладиган соф фойда жорий ќиймати мезонининг эмпирик нусхаси бўлиб 
ћисобланади. Ушбу мезон ресурслардан олинаётган соф фойда жорий ќийматини 
максималлаштириш маќсадлари учун фойдаланиш лозимлигини кўзда тутади. Агар ушбу 
усулдан талаб даражасида фойдаланилса, у ћолда у ресурсларни самарали таќсимотини 
аниќ белгилаб беради. 
Бироќ, амалиётда нисбатан кўпроќ фойдаланилувчи бошќа икки мезон ресурсларни 
самарали таќсимотини аниќлашни кафолатламайди. Булар фойда-харажатлар нисбати 
мезони ва ижобий соф жорий ќиймат мезонларидир. Биринчи мезон учун ќарорларни 
ќабул ќилиш ќоидаси, агар фойда жорий ќийматини харажатлар жорий ќийматига нисбати 
бирдан юќори бўлса ћатти-ћаракатларни амалга ошириш лозимлигини кўзда тутади. 
Биринчи мезон учун ќарорларни ќабул ќилиш ќоидаси, соф фойда жорий ќиймати нолдан 
юќори бўлганда доимий равишда ћатти-ћаракатларни амалга ошириш лозимлигини кўзда 
тутади. Ћар иккала мезон ћам фойдага нисбатан, жамият харажатларини ошириб борувчи 
ћатти ћаракатлар амалга оширилмаслигини кафолатласада, шунга ќарамасдан улар 
самарадорликни кафолатламайди. Буни статистик самарадорлик таърифидан фойдаланиб 
яќќол акс эттириш мумкин. 


Самарадорлик маржинал фойда (marginal benefit ) маржинал харажатларга ( 
marginal cost ) тенг бўлганда эришилишини ёдга олайлик. Бирдан юќори бўлган фойда-
харажатлар нисбати ћам, соф фойда ижобий кўрсаткичи ћам ушбу маржинал шароитлар 
мавжудлигини кафолатламайди. Аслида, фойда-харажатлар нисбати бирга тенг бўлганда 
(ёки, бирдек бўлган, соф фойда нолга тенг бўлганда) бу умумий фойданинг умумий 
харажатларга тенглигини таъминлайди.
Топшириќ: Ресурсларга умумий харажатлар ТС=0,05·q ќонуни бўйича, умумий 
фойда эса TB=20·ln(q+1) ќонуни бўйича ўзгаради, бу ерда q – фойдаланилаётган ресурслар 
миќдори. MS EXCEL да умумий харажатлар ва умумий фойда эгри чизиќларини ќуринг. 
NB=TB-TC соф фойдани максималлаштириш нуќтаи назаридан ресурслар самарали 
таќсимотини аниќланг. Олинган ечимнинг иќтисодий таћлилини амалга оширинг. 

Download 481.48 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   26




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling