Ўзбекистон республикаси қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлиги

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

47 

Xulosa va takliflar : 

 

Intensiv  bog’larda  o’tkaziladigan  agrotexnologik  tadbirlar  va  ularning 

iqtisodiy  samaradorligini  Samarqand  viloyati  Samarqand  tumani    fermer 

xo’jaliklaridan  olingan  ma’lumotlarga  va  olib  borilgan  ilmiy  tadqiqotlar 

natijalariga asoslanib quyidagicha xulosalar qilib, takliflarni berish mumkin : 

- 

Respublikamizda  yuqori  hosil  beruvchi  pakana  va  yarim  pakana 

mevali  (intensiv) bog’larni  barpo  etish,  respublika aholisini  mevaga 

bo’lgan  talabini  to’liq  qondirish,  bozorlarimiz  to’kin-sochinligini 

ta’minlash  va  eksport  salohiyatini  yildan-yilga  oshib  borishini 

ta’minlaydi ; 

- 

Meva  daraxtlaridan  yuqori  hosil  olish  uchun  boshqa  tadbirlar 

qatorida  mevali  daraxtlarni  past  bo’yli  payvandtaglarda  o’stirish 

usuli  ham  qo’llanilib,  shox-shabbasi  kichik  hajmli  bo’lib,  barvaqt 

hosil beradi, solkashlik hodisasi kuzatilmaydi, qator oralariga ishlov 

berish va kasallik-zararkunandalarga qarshi kurashish tadbirlari oson 

kechadi ; 

- 

Oddiy bog’lardan gektaridan 12-15 tonnagacha hosil olinsa, intensiv 

bog’larda  ko’chatlar  ekilgandan  2-yili  12  tonnagacha,  3-yili  25-30 

tonnagacha va keyingi yillar 70-80 tonnagacha, ayrim bog’lardan 90 

tonnagacha hosil olish mumkin ; 

- 

Intensiv  bog’lardan  olingan  meva  hosili  sifati  quyosh  nuri,  havo, 

oziq moddalardan va namdan to’g’ri foydalanish natijasida oliy va 1-

navli mevalar miqdori 85-88 % ni tashkil qiladi ; 

- 

Intensiv bog’larda ko’pgina agrotexnologik tadbirlarni mexanizasiya 

yordamida  bajarilishi    (qator  oralariga  ishlov  berish,  kasallik  va 

zararkunandalarga  qarshi  samarali  kurashish),  tomchilatib  sug’orish 

natijasida  gektariga  sarflanadigan  suv  miqdorining  va  suv 

isrofgarchiligining  kamayishi,  oziq  moddalarni  bevosita  ildiz  tizimi 

yaqiniga berilishi  tufayli  samaradorligining  yuqori  bo’lishi  hisobiga 

mahsulot tannarxi oddiy bog’larga  nisbatan ancha arzon bo’ladi; 

---

 

48 

- 

Intensiv  bog’lardan  olingan  meva  hosili  sifatining  yuqori  bo’lishi 

sababli  qayta  ishlash  korxonalariga  va  bozorda  yuqori  narxlarda 

sotilishi hisobiga 1 gektar yerdan olinadigan sof foyda miqdori ham 

yuqori bo’ladi. Masalan, 1 gektar olmazordan o’rtacha 4-yili 31 275 

ming  so’mgacha  sof  foyda  olish  mumkin.  Rentabellik  darajasi  esa 

100,1 % ni tashkil qiladi; 

- 

Samarqand tumani bo’yicha oddiy bog’larning 1 gektaridan  olingan 

sof  foyda  899280  so’mni  tashkil  qilib,  rentabellik  darajasi  31,1 

foyizga teng bo’lgan. 

- 

Olingan  ma’lumotlarga  asoslanib  bizlar  Samarqand  viloyatining 

Samarqand  tumani  fermer  xo’jaliklari  sharoitida  intensiv  bog’larni 

barpo qilishni, olma, nok, shaftoli singari meva ekinlarini pakana va 

yarim pakana payvandtaglarda o’stirishni iqtisodiy jihatdan samarali 

deb hisoblaymiz.