Ўзбекистон республикаси марказий сайлов комиссияси референдум ўтказувчи участка комиссиялари

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ
МАРКАЗИЙ САЙЛОВ КОМИССИЯСИ
РЕФЕРЕНДУМ ЎТКАЗУВЧИ УЧАСТКА КОМИССИЯЛАРИ


ИШ ҲУЖЖАТЛАРИНИ ЮРИТИШ


АМАЛИЙ -УСЛУБИЙ ҚЎЛЛАНМА

ТОШКЕНТ-2022

Тузувчи: Б.ЮНУСОВ
Мазкур қўлланмада Ўзбекистон Республикаси Референдумини ўтказувчи округ ва участка комиссиялари фаолиятига оид иш ҳужжатларини юритиш бўйича амалий намуналар берилган.
Қўлланма округ ва участка комиссиялари аъзоларига мўлжалланган.


Кириш.
Марказий сайлов комиссиясининг тегишли қарорлари билан “Ўзбекистон Республикаси референдум округлари ҳамда референдум ўтказувчи округ комиссиялари тўғрисида”ги, “Референдум участкалари ҳамда участка комиссиялари тўғрисида”ги низомлар ишлаб чиқилган.
Мазкур Низомлар Ўзбекистон Республикасининг Референдуми тўғрисидаги Ўзбекистон Республикаси қонуни талабларидан келиб чиқиб ишлаб чиқилган. Низомлар ўз ичига комиссиялар аъзоларига қўйиладиган талаблар, комиссия аъзоллигига номзодларни тавсия қилиш, комиссия таркибидан чиқариш ёки таркибини ўзгартириш, комиссия фаолиятини ташкил этиш, комиссияларнинг ваколатлари, уларнинг ишини режалаштириш ва ташкил қилиш, участка комиссияси жойлашган бино ва овоз бериш хоналарини жиҳозлаш, овоз берувчи фуқаролар рўйхати, муддатидан олдин овоз бериш, участка комиссияси томонидан референдум куни амалга ошириладиган вазифалар, овоз беришни ташкил этиш каби талаб ва тавсияларни қамраб олган.
Шунингдек, референдум ўтказувчи комиссиялар аъзоларининг малакасини оширишни ташкил этиш, уларни сайлов қонунчилигидан хабардорлигини кучайтириш баробарида амалий иш юритиш кўникмаларини такомиллаштириш ҳам муҳим аҳамиятга эга.
Шу мақсадда тайёрланган ушбу Қўлланма референдум ўтказувчи округ ва участка комиссияларининг иш юритишини ташкил қилишга амалий ёрдам бўлади, деган умидаман.
Б.Юнусов
Марказий сайлов комиссияси аъзоси

ИККИНЧИ БЎЛИМ
Ўзбекистон Республикасининг “Ўзбекистон Республикаси Референдуми тўғрисида”ги қонунига мувофиқ референдум ўтказувчи участка комиссияси референдум тайинлаш тўғрисидаги қарор эълон қилинганидан кейин округ комиссияси томонидан йигирма беш кундан кечикмай беш – ўн тўққиз нафар аъзодан, шу жумладан раис, раис ўринбосари ва котибдан иборат таркибда тузилади.
Референдум ўтказувчи участка комиссияси таркибининг сони зарур ҳолларда кўпайтирилиши ёки камайтирилиши мумкин.
Ўзбекистон Республикасининг хорижий давлатлардаги дипломатик ва бошқа ваколатхоналари ҳузурида референдум ўтказувчи участка комиссияси раисининг вазифаларини уларнинг раҳбари амалга оширади.
Референдум ўтказувчи участка комиссияси аъзолигига номзодлар фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари, жамоат бирлашмалари, корхоналар, муассасалар ва ташкилотлар томонидан таклиф этилиб, бу номзодлар халқ депутатлари туман, шаҳар Кенгашларининг мажлисларида муҳокама қилинади ҳамда тегишли референдум ўтказувчи округ комиссиясига тасдиқлаш учун тавсия этилади.
Йигирма бир ёшга тўлган, ўрта ёки олий маълумотга, қоида тариқасида, сайлов ва референдумга тайёргарлик кўриш ва уни ўтказиш борасида иш тажрибасига эга бўлган, аҳоли ўртасида обрў-эътибор қозонган фуқаролар участка комиссиясининг аъзолари бўлиши мумкин.
Сиёсий партияларнинг аъзолари, вилоят, туман ва шаҳар ҳокимлари, прокуратура органларининг, судларнинг мансабдор шахслари, фуқароларнинг ташаббускор гуруҳи таркибига кирувчи аъзолар референдум ўтказувчи участка комиссиясининг аъзоси бўлиши мумкин эмас.
Қуйидаги ҳолларда участка комиссияси аъзоси ўз аризасига ёки уни комиссия аъзоси этиб тасдиқлаган органнинг қарорига кўра комиссия таркибидан чиқарилади:
референдум ўтказувчи бошқа комиссия таркибига сайланганда;
сиёсий партияга аъзо бўлганда;
вилоят, туман, шаҳар ҳокими этиб тайинланганда (тасдиқланганда);
прокуратура ёки судга масъул лавозимга тайинланганда (сайланганда).
Участка комиссияси аъзоси ўз хоҳишига биноан берган аризасига кўра бошқа ҳолларда ҳам уни комиссия аъзоси этиб тасдиқлаган органнинг қарори билан комиссия таркибидан чиқарилиши мумкин.
Участка комиссияси ўз фаолиятини қонунийлик, коллегиаллик, ошкоралик ва адолатлилик принциплари асосида амалга оширади.
Участка комиссияси ишининг ташкилий шакли унинг заруратга қараб ўтказиладиган мажлиси ҳисобланади.
Участка комиссиясининг мажлиси, агар унда мажлис ўтказилаётган кундаги комиссия аъзолари умумий сонининг камида учдан икки қисми иштирок этаётган бўлса, ваколатли ҳисобланади.
Участка комиссияси ўз фаолиятини очиқ ва ошкора амалга оширади.
Мажлисда кун тартиби, унда иштирок этаётган комиссия аъзоларининг исми, фамилияси, отасининг исми, кўрилган ҳар бир масала бўйича овоз бериш натижалари, қабул қилинган қарор акс этган баённома юритилади.
Баённома раислик қилувчи ва котиб томонидан имзоланади. Баённомага мажлисда қабул қилинган қарор, хулосалар ва бошқа ҳужжатлар, шунингдек комиссия аъзоларининг у ёки бу масала юзасидан алоҳида фикрлари ёзма шаклда илова қилинади.
Участка комиссиясининг мажлисларида юқори турувчи комиссия аъзолари, сиёсий партиялардан, фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларидан, фуқаролар ташаббускор гуруҳларидан кузатувчилар (бундан буён матнда маҳаллий кузатувчилар деб юритилади), оммавий ахборот воситаларининг вакиллари, бошқа давлатлар ва халқаро ташкилотлардан кузатувчилар иштирок этиши мумкин.
Мажлисларга маҳаллий давлат ҳокимияти органлари, жамоат бирлашмалари вакиллари ва бошқалар таклиф этилиши мумкин.
Участка комиссиясининг референдумга тайёргарлик кўриш ҳамда уни ўтказишга доир барча тадбирларида, шунингдек референдум куни овоз бериш хоналарида ва овозларни санаб чиқишда маҳаллий кузатувчилар, оммавий ахборот воситаларининг вакиллари, бошқа давлатлар ва халқаро ташкилотлардан кузатувчилар иштирок этиш ҳуқуқига эга.
Уларнинг ваколатлари тегишли ҳужжатлар билан тасдиқланган бўлиши керак.
Референдум ўтказувчи участка комиссияси ваколатларига қуйидагилар киради:
1) участка бўйича референдумда иштирок этиш ҳуқуқига эга бўлган фуқароларнинг рўйхатини тузади;
2) фуқароларни овоз берувчи фуқаролар рўйхати билан таништиради, рўйхатда йўл қўйилган хатолар ва ноаниқликлар тўғрисидаги аризаларни қабул қилади ва кўриб чиқади ҳамда рўйхатга тегишли ўзгартишлар киритиш тўғрисидаги масалани ҳал этади;
4) аҳолини овоз бериш ўтказиладиган кун ва жой тўғрисида хабардор этади;
5) овоз бериш хоналари, кабиналари ва қутилари ҳамда бошқа ашёлар тайёрлаб қўйилишини таъминлайди;
6) референдум участкасида овоз беришни ташкил этади;
7) референдум участкасида берилган овозларни ҳисоблаб чиқади;
8) овоз беришга тайёргарлик кўриш ва овоз беришни ўтказиш масалалари юзасидан тушган ариза ва шикоятларни кўриб чиқади ҳамда улар юзасидан қарорлар қабул қилади;
9) ушбу Қонун ва бошқа қонун ҳужжатларига мувофиқ ўзга ваколатларни амалга оширади.


O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI REFERENDUMINI