Ўзбекистон республикаси олий таълим фан ва инновациялар вазирлиги термиз давлат университети

4. Ўртача эластиклик коэфициенти ёрдамида натижага таъсир этувчи омилнинг кучига бахо берамиз.

1. 
   тенгламааси учун ўртача эластиклик коэфициенти қуйидаги формула билан аниқланади:
   

Буни ҳисоблашдан олдин х ва у ларнинг ҳар бирининг умумий суммаси ва ўртачасини ҳисоблаб оламиз. Бунинг учун “Капитал қуйилмалар (x, млрд. сўм)” Х омил маълумотлари остидаги A12 катакчани танлаймиз. Сўнг Главная > ∑ менюсини босамиз:

Клавиатурадан Enter тугмасини боссак, x лар суммаси жамланади:

Худи шу каби y лар йиғиндисини ҳисоблаймиз.

2. 
   Улардан қуйига эса x ва y ларнинг ўртача қийматини ҳисоблаб чиқарамиз. Биз юқорида x ва y ларнинг ҳар бирининг суммасини ҳисобладик. Ўша суммани 10 га бўлиш йўли билан уларнинг ўртачасини ҳисоблаш мумкин. Аммо буни Excel дастурида чиқаришимиз муҳим. Excel дастурида x ларнинг ўртачасини ҳисоблаш учун A13 катакни танлаймиз ва функция дарчаси чақириш тугмасини босамиз:
   

Пайдо бўлган дарчадан СРЗНАЧ функциясини танлаймиз ва ОК тугмасини босамиз.

Пайдо бўлган дарчанинг Число1 майдонига x омил белги маълумотлари диапазонини киритамиз. Бизнинг мисолда у A2 дан A11 гача. Сўнг ОК тугмасини босамиз. Натижада x омил белгининг ўртача қийматига эга бўламиз.

У натижавий белгининг ўртача қиймати ҳам худди шу йўл билан аниқланади ёки B15 катакни танлаб, унинг ўнг қуйи қисмини сичқонча билан босган ҳолда ўнг ёндаги катакка тортиш йўли билан ҳам чиқариш мумкин.

3. 
   Бундан
   

бу формулага асосан ўртача эластиклик коэфициенти 0,66% га тенг булади.

4. 
   Иқтисодий мазмуни: Шундай қилиб Капитал қуйилмалар (x, млрд. сўм) ва Маҳсулот ишлаб чиқариш хажми (y, млрд. сўм) ўртасида боғланишни таҳлил қилиш Капитал қуйилмалар (x, млрд. сўм) 1%га ўзгариши Маҳсулот ишлаб чиқариш хажми (y, млрд. сўм) 0,66% ўзгаришига олиб келади.