Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги

Kognitiv (anglash) model ijtimoiy xizmat muammolarini anglash va hal qilishga yondashuvlarda psixosotsial, sotsiologik, axloqiy va sotsial elementtlarni birgalikda olib borishni ko‘zda tutadi. Ijtimoiy ishdagi bu yo‘nalish axloqda aqliy va anglash jarayonlarini, insonning individual va sotsial muammolarining hal qilishni qayd etadi.

Modelning asosiy tamoyili- o‘z hayotini boshqarish, bunday faoliyatga ehtiiyojni shakllantirishda mijoz faoliyatini eng yaxshi holatga olib kelishdir. Bu maqsad o‘z xulqi, adekvat ijtimoiy sharoitlarni qayta ishlash o‘qitish yo‘li bilan mijozning ijtimoiy axloqini tuzatish imkoniyatlarini aniqlash orqali erishiladi. Kognitiv nazariya mijozning o‘zini o‘zgartirishga, muhitga moslashishga yo‘naltirilgandir. Bunda ijtimoiy xizmat xususiyatining asosi inson xulqini mos jihatlariga va uni yaxshilashga tayanadi. Odamlar o‘z harakat modellarini yaratib, bu o‘z ichiga sho‘i, inson va muhitning moslashish jarayoni to‘g‘risidagi tasavvurlardan iboratdir.

Bu model doirasida hal qilinadigan eng dolzarb masalalardan biri- bu guruhli muhokama, o‘zini tahlil qilish vositasida nizolarni bartaraf etishdir. Bu modelda ayniqsa insonparvar nazariyalar bilan kognitiv nazariyalar jihatlarini birlashtirish samarali bo‘ladi.

Ijtimoiy-pedagogik modellarni tahlilida ijtimoiy pedagogika va ijtimoiy xizmat kabi sohalarning o‘zaro munosabati masalasi turadi. Ijtimoiy-pedagogik modellar xususiyatini aniqlash, yuir tomondan ijtimoiy pedagogika insonni ijtimoiy qadriyat sifatida ko‘rishni, ikkinchi tomondan jamiyatda o‘zini namoyon qilish uchun sharoitlarni yaratishga yo‘naltirilgan vositachilik faoliyatini hisobga olishni taqozo qiladi. Shu sababli ijtimoiy xizmat faqatgina ijtimoiy sharoitlarga shaxsning moslashishini esam, balki uni pedagogik tuzatish maqsadida bu muhitni o‘zgartirishga qatnashishni nazarda tutadi.