Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қЎҚон давлат педагогика институти

Ўзини текшириш учун саволлар

1.Ижтимоий педагогика ишлатиладиган тадқиқот усулларини айтиб беринг.

2. Ижтимоий педагогик фаолиятда тарбиянинг қандай усуллари қўлланилади? Улардан фойдаланиш мисолларини кўрсатинг
3) ижтимоий ўқитувчининг иши. Ижтимоий ва психологик ёрдам усулларини таҳлил қилинг,
ижтимоий ва маърифий фаолиятда фойдаланилади. Мисоллар келтиринг улардан самарали фойдаланиш

8-мавзу: Ижтимоий-педагогик тадқиқотлар режаси:
1. Илмий тадқиқотнинг моҳияти.
2. Ижтимоий педагогикада илмий тадқиқотнинг вазифалари.
3. Ижтимоий ва педагогик тадқиқотнинг босқичлари ва усуллари.


Таянч тушинcялар:Емпиризм,синтез, индуксия – дедукция,Ижтимоий-педагогик тадқиқот,амалиётнинг шакллари ва усуллари.


8.1. Илмий тадқиқотнинг моҳияти. Ҳар қандай фаннинг илмий ҳолати ва ижтимоий обрў-еътибори кўп жиҳатдан унинг назарияси қонунийлик ва барқарорлик тўғрисида яхлит нуқтаи назарга ега бўлган илмий билимларни ташкил етишнинг юқори шакли сифатида ривожланиш даражасига боғлиқ билим ҳар қандай фанни, шу жумладан ижтимоий педагогикани ривожлантириш учун зарурдир. Илмий изланиш - бу олимнинг когнитив фаолият турларидан бири бўлган илмий билимларни ривожлантириш жараёни. Ҳар қандай илмий изланиш маълум фазилатлар билан тавсифланади: объективлик, такрорланувчанлик, далил ва аниқлик. Ҳар бир фан янги билимларни олиш учун ўз усуллари ва воситаларидан фойдаланади. Илмий назарияларни яратиш учун олимлар фаннинг концептуал ва категория аппаратларидан фойдаланадилар, илмий тизимга ега ма `лумот йигадилар. Тадқиқот жараёнида билимлар зарурий шарт сифатида ёки восита сифатида ёки илмий тадқиқотлар натижаси сифатида ҳаракат қилиши мумкин. Илмий тадқиқотларнинг икки тури мавжуд: емпирик ва назарий. Емпиризм - бу ҳиссий тажрибани билимнинг ягона манбаи сифатида тан оладиган фалсафий таълимот. Емпирик билимлар ҳақиқатни, амалий тажрибани ўрганишга асосланган. Улар емпирик тадқиқотлар билан шуғулланадилар, қоида тариқасида, амалиётчилар - маълум бир фаолият соҳасидаги мутахассислар (ўқитувчилар, ижтимоий ўқитувчилар, психологлар ва бошқалар). Махсус тайёрланган одамлар назарий тадқиқотлар билан шуғулланадилар: профессорлар, доцентлар, илмий муассасаларда, шунингдек, олий ўқув юртларида ишлайдиган тадқиқотчилар. Емпирик тадқиқотларда, қоида тариқасида, кузатиш, тавсифлаш, експеримент каби усуллар қўлланилади; ушбу усуллар билан бир қаторда, абстракция, идеализация, аксиоматизация, расмиятчилик, моделлаштириш ва бошқалар усуллари қўлланилади, бундан ташқари, емпирик ва назарий даражаларда таҳлил - синтез, индуксия - дедукция ва бошқалар каби мантиқий усуллардан фойдаланилади. Емпирик ва назарий тадқиқотлар ҳам олинган натижаларда фарқ қилади. Биринчи ҳолда, улар баёнотлар, қоидалар, тавсиялар шаклида белгиланади, иккинчидан, бу назарий билимлар: илмий тушунчалар, қонуниятлар ва нақшлар, кашфиётлар ва ихтиролар ва бошқалар. Жадвалда келтирилган емпирик ва назарий билимларни таққослаш М.А. Галагузова: Емпирик билимлар билим . Емпирик тадқиқотлар касбий фаолият билан шуғулланадиган амалиётчилар томонидан олиб борилади.
1. Илмий тадқиқотлар махсус ўқитилган олимлар томонидан олиб борилади
2. Когнитив фаолият тизимли ва мақсадли емас.Илмий фаолият тизимли ва мақсадга мувофиқдир
3. Когнитив усуллар - кузатиш, тавсифлаш, експеримент ва бошқалар.Когнитиянинг махсус усуллари: абстракция, идеализация, расмиятчилик, моделлаштириш ва бошқалар.


4. Олинган билимлар баёнотлар, қоидалар, тавсиялар ва бошқалар шаклида қайд етилади. Олинган билимлар илмий тушунчалар, қонунлар ва нақшлар, ихтиролар ва кашфиётлар ва бошқалар кўринишида акс еттирилади.Емпирик ва назарий билимларнинг фарқига қарамай, улар бир-бири билан чамбарчас боғлиқ: назарий тадқиқотлар билимларга, ҳақиқатни ўрганиш жараёнида аниқланган фактларга асосланади. Емпирик даража сизга ҳақиқий воқеликни ўрганиш, янги факт ва ҳодисаларни аниқлаш ва улар асосида умумлашмалар тузиш, хулосалар чиқариш ва амалий тавсиялар беришга имкон беради. Назарий даражада илгари аниқланган факт ва ҳодисаларнинг ўзаро боғлиқлигини тушунтириш, келажакда воқеаларнинг ривожланишини башорат қилиш мумкин бўлган қонунларни шакллантиришга имкон берадиган умумий қонунлар илгари сурилади. Бу шунчаки илмий изланишларнинг умумий схемаси, янги илмий қонунларнинг кашф етилишидир. Емпирикдан назарий даражага ўтиш билимдаги сифатли сакрашни англатади.